لوله زهکش

لوله زهکش یکی از انواع لوله‌های پلی اتیلن، کاروگیت، پی‌وی‌سی، پلی پروپیلن و حتی گالوانیزه با ظاهری سوراخ دار است که وظیفه جذب آبهای مازاد در زمین و انتقال آنها به ایستگاه پمپاژ و دیگر منابع را بر عهده دارد. در حالت کلی به لوله‌ای که دارای سوراخ در روی بدنه خود بصورت تمام دور یا نیم دور باشد، لوله زهکش (drainage pipe) یا لوله لترال (lateral pipe) میگویند. کاربرد لوله‌های زهکشی بدین صورت است که لوله زیر قسمت مورد نظر زمین برای زهکشی، دفن میشود. درادامه آب موجود در سطح بالای لوله، توسط سوراخهای موجود در بدنه وارد لوله شده و به محل تعیین‌شده جهت خارج کردن آبهای زیر زمینی هدایت می‌شود.

به دلیل کاربرد و مصارف گوناگون لوله زهکش (زهکش‌سازی چمنهای ورزشی، بوستانها، زمینهای زراعی، جاده‌ها، محوطه‌های ویلایی و…)، این محصول همواره مشتریان خاص خودش را داشته و در زمینه‌های مختلفی مورد بهره وری قرار می‌گیرد. کارفرمایان همواره میتوانند بنا به نیاز خود، تعداد و قطر حفره‌های روی لوله لترال را تعیین کنند.

انواع لوله زهکش

لوله زهکش در گذشته از جنسهای فلزی یا سیمانی و سفالی نیز ساخته میشدند. ولی با پیشرفت علم و جایگزین شدن مواد سبک، بادوام، ارزان قیمت و قابل شکل دهی بالا، عموما محصولات:

1. پی‌وی‌سی (پلی وینیل کلراید (PVC)؛ مشبک و نیمه مشبک)
2. لوله های زهکش از جنس پلی اتیلن دوجداره (کاروگیت)
3. مدلهای پلی پروپیلن

مورد استفاده قرار گرفتند. مدل‌های لوله‌های سوراخدار فلزی (بخصوص گالوانیزه) نیز در پروژه های خاص، توسط کارفرمایان تهیه میشوند.

انواع ساختارهای لوله زهکشی

باتوجه به ساخت انواع لوله زهکشی از مواد پلیمری، آنها یکی از پرطرفدارترین ادوات سیستمهای زهکشی در جهان میباشند. بر اساس مواد پلیمری مورد استفاده در ساخت بدنه آنها، ساختارهای مختلفی را برای این محصولات میتوان در نظر گرفت:

• لوله های سوراخدار کم فشار و پرفشار. (امکان تولید لوله بارباکان پلی وینیل کلراید (پی‌وی‌سی) در دو حالت کم فشار و پرفشار وجود دارد. اما عمده‌ی تقاضاهای خرید برای این گونه‌ها، بیشتر مربوط به لوله های زهکش پلی اتیلن است. بخصوص پایپ‌های سوراخدار پلی اتیلن کم فشار که با نام اختصاری «PND» شناخته میشوند)

• پایپ‌های زهکشی تکجداره و دوجداره
• انعطاف پذیر (عرضه شده تا طول 50 متر)
• لوله لترال جامد دارای جداره خارجی صاف (طول آن می‌تواند از 6 تا 12 متر باشد).
• تجهیزات مشبک و نیمه مشبک
• لوله زهکش الیاف دار (الیاف مصنوعی و الیاف طبیعی)

لوله زهکش PVC یا یو پی‌وی‌سی

لوله‌های PVC از پلیمرهای مخصوص در سایزهای محدود ساخته میشوند که دارای استانداردهای DIN1187 آلمان و استانداردهای مربوطه ایران بشماره 7669 میباشند. انواع لوله زهکش PVC بر اساس درخواست کارفرما با شیارهای قابل تغییر،

• هم از لحاظ فاصله (و نوع دور حفره‌ها؛ نیم دور و تمام دور)
• و هم از لحاظ طول شیار،

تولید میشوند. امکان تولید لوله زهکش پی‌وی‌سی بصورت مشبک (تمام سوراخ) و نیمه مشبک (نیم دور سوراخ) با توجه به نوع کاربری و نیاز وجود دارد. همچنین برای جلوگیری از ورود گل و لای و خاک و شن‌ریزه‌های اطراف لوله زهکشی به درون لوله و گرفتگی آن، میتوان ژئوتکستایل و انواع دیگر الیاف‌ها را دور لوله کاور نمود. بدین ترتیب از ورود ذرات ناخواسته جلوگیری می‌شود. پارامترهایی نظیر:

• وزن سبک،
• برشکاری راحت،
• انعطاف‌پذیر بودن،
• تولید بصورت رولهای بلند،
• قیمت عالی

و… از مزایای لوله‌های زهکش PVC محسوب میشوند. لازم به ذکر است که:

طراحی و محاسبات نوع و قطر و طول لوله زهکشی بر اساس استانداردهای موجود، آبهای زیر زمینی منطقه مورد نظر، میزان بارشهای سالیانه در منطقه و نوع کاربری زمین انجام میپذیرد.

سایز بندی لوله زهکش PVC

1. سایز 110 میلیمتر در رولهای 100 متری
2. پایپ سوراخدار پی‌وی‌سی 125 میلیمتر در رول‌های 100 متری
3. لوله زهکشی پی‌وی‌سی 160 میلیمتر در رولهای 70 متری
4. سایز 200 میلیمتر لوله‌های لترال پی‌وی‌سی در رولهای 40 متری

تمامی این اقطار دهانه در بازارهای ایران نیز با کیفیت بالا و قیمت مناسب موجود می‌باشند. (که بخش قابل توجهی از آن توسط گروه صنعتی سازآب تولید میگردد)

لوله زهکشی پلی اتیلن

تجهیزات لوله زهکشی پلی اتیلن از مواد پلی‌اتیلنی با گرید PE80 و PE100 تولید و مونتاژ میشوند و تمامی استانداردهای تولید لوله پلی اتیلن فاضلابی و گاروگیت در آنها رعایت گردیده است. انواع لوله پلی اتیلن زهکشی در شاخه‌های:

• 3،
• 6 و
• 12متری

تولید گردیده و محدودیتهای تولید پایپ‌های زهکشی پی‌وی‌سی را ندارند و از سایز 110 میلیمتر تا 3000 میلیمتر قابل تولید و سوراخکاری می‌باشند. بدین صورت که پس از تولید لوله کاروگیت بر اساس درخواست مشتری، قطر و فاصله سوراخها در محور X و Y از هم مشخص میگردد. سپس سوراخ کاری و شیارزنی انجام میشود.

لوله زهکشی پلی اتیلن دارای بدنه بسیار مقاوم در برابر فشار بارهای وارده‌ی خارجی می‌باشد. عمق قابل دفن این تجهیزات محدودیت ندارد و در صورت دفن زیر فنداسیون ساختمانهای بزرگ یا پشت دیوارهای حائل، هیچ مشکلی پیش نمی‌آید. ضمناَ از لحاظ خوردگی و پوسیدگی هم بسیار مقاوم خواهند بود. (طبق استانداردهای بین‌المللی از گریدهای PE100 و PE80  تولید شده و با کیفیت و قیمت مناسبی ارائه میشوند)

نکته: به این لوله‌ها، لوله زهکش شیاردار پلی اتیلن نیز گفته میشود.

مقایسه لوله زهکش پلی اتیلن و پی وی سی

مدلهای مختلف لوله زهکشی پلی اتیلن دوجداره کاروگیتی و PVC را میتوان از نقطه نظرات مختلفی مورد مقایسه قرار داد. درهمین رابطه به برخی از مهمترین پارامترهای مقایسه اشاره خواهیم کرد:

• قیمت لوله زهکش پی وی سی، به مراتب پایین‌تر از مدلهای کاروگیتی است.
• هنگامی که با سیالات اسیدی و شیمیایی مواجه باشیم، استفاده از لوله‌های PVC یک اشتباه بزرگ است. زیرا در مقابل اسیدها/مواد شیمیایی خورنده، شدیداَ ضعیف بوده و دچار پوسیدگی میشوند. درحالیکه لوله‌های کاروگیتی بسیار مقاوم هستند.
• وزن هر دو مدل کم است؛ اما لوله های PVC سبکتر محسوب میشوند.
• میزان هماهنگی و آب بندی لوله های زهکش پلی اتیلن با اتصالات همگون، بیشتر از گونه‌های PVC است.
• مجموعاَ مقاومت ضربه‌ای، تنوع در سایزبندی و میزان ماندگاری در پایپ‌های زهکشی پلی اتیلن بیشتر است.

اتصالات لوله زهکش

باتوجه به نقشه‌های شبکه زهکشی مشتریان گرامی، در صورت نیاز انواع اتصالات پی‌وی‌سی و پلی اتیلنی زیر قابل تولید و تحویل میباشد:

• زانویی ها. (زانوی خم، 45 و 90 درجه لوله زهکش)
• سه راهی. (انواع 3 راهی 45 درجه، 90 درجه، 3راه سه سر فلنج، سه‌راه سه سر ساکت)
• 3 راهی دو سر ساکت ترکیب‌یافته با فلنج
• 4راهی
• دریچه‌های بازدید
• تبدیلها
• اتصالات موفه لوله زهکشی
• بوشن‌ها
• اتصالات سیفون
• فیتینگ‌های فلنج اسپیگات

لوله زهکش الیاف دار

نوعی از لوله‌های لترال هستند که خود به دو دسته تقسیم می‌گردند:

• لوله زهکش الیاف دار با الیاف طبیعی
• پایپ های لترال با الیاف مصنوعی

برای ساخت لوله‌های گروه یک از قیطانهای پوسته نارگیلی که 100% الیاف طبیعی هستند، استفاده می‌گردد. برای ساخت گروه دوم از الیاف مصنوعی که حاوی مواد پلی استر هستند استفاده می‌گردد.

مزایا و معایب لوله زهکش الیاف دار طبیعی

ازجمله‌ی مزیت ها و معایب لوله های زهکش الیاف دار طبیعی میتوان به مولفه های زیر اشاره داشت:

• ترکیب 100٪ طبیعی
• مقاومت بالا در برابر تاب خوردگی، پوسیدگی و کپک
• قابلیت ارتجاعی
• توانایی جذب رطوبت عالی
• محافظت قابل اعتماد در برابر گرفتگی
• توانایی استانداردسازی (کاهش با هم) یک سیستم زهکشی با سیستم فاضلابی.

مهمترین عیب لوله‌های نارگیلی، قیمت گزاف آن می‌باشد؛ درغیر اینصورت فاقد معایب خاصی می‌باشند. باید اشاره کرد که با توجه به ویژگیهای مثبت و دوره‌ای که این نوع از لوله‌ها و الیاف دارند، قطعاَ ارزش سرمایه گذاری بر روی آن وجود دارد. قیطان نارگیلی دارای100 درصد مواد طبیعی بوده و کمتر مستعد پوسیدگی است. اگر اتفاق خاصی رخ ندهد، لوله زهکش نارگیلی بیشتر از بقیه نمونه‌ها برای سایت شما کار خواهد کرد.

لوله لترال پوشیده شده با ژئوتکستایل

درون برخی از خاکها، استفاده از لوله زهکش که در پارچه‌های ژئوتکستایل پیچیده شده اند توصیه می‌گردد. بطور کلی برای جلوگیری از انسداد منافذ لوله‌ها، از پارچه‌های ژئوتکستایل استفاده می‌گردد. ماموریت اصلی لوله محصور شده درون ژئوتکستایل، افزایش طول عمر زهکشی است. زیرا با بافتها و ابعاد مختلف خود، از گرفتگی منافذ لوله توسط شن و ماسه و عناصر خاک محافظت می‌کنند. برای عملکرد زهکشی بهتر، ژئوتکستایل‌ها را می‌توان به روشهای مختلفی استفاده کرد:

• استفاده در دور لوله‌ها:

در صورت نفوذپذیری، می‌توان آنها را دور لوله زهکشی قرار داد تا از محافظت پایپ، اطمینان حاصل شود. درنتیجه از انسداد لوله‌ها جلوگیری می‌شود.

• درون بسترهای زهکشی:

سیستم زهکشی را مورد محافظت قرار داده و از مخلوط شدن سنگریزه‌ها جلوگیری میکند.

• زهکشیهای سطحی:

هنگامی که برای زهکشیهای سطحی استفاده شوند، ریزدانه‌های لایه‌های مختلف زهکشی را جدا نگه میدارند. بنابراین کارایی سیستم را تضمین و از گرفتگی (انباشته شدن رسوبات) لایه‌های مختلف زهکشی جلوگیری مینمایند.

• استفاده از ژئوتکستایل در زهکشی اطراف ساختمانها:

برای ساختمان و روکشهای ژئوممبران، ژئوتکستایل زهکشی خوبی را تضمین و از بروز آسیبهای ناشی از رطوبت جلوگیری میکند.

مزایای اصلی استفاده از ژئوتکستایل پیچیده شده دور لوله زهکش

• مقاومت در برابر سوراخ شدن و کشش.
• مقاومت مکانیکی عالی.
• نفوذپذیری متعادل و حفظ ذرات.
• دستکاری آسان.
• بادوام
• ایستادگی شیمیایی و بیولوژیکی عالی.
• کاهش هزینه‌های زهکشی.

تاریخچه زهکشی

1. جهان:

استفاده از لوله‌های زهكشی در صنعت كشاورزی بنا به نظریه تاریخ‌دانان، از 9000 سال پیش در بین‌النهرین آغاز شده است. در آن زمان لوله‌ای به كار گرفته نمی‌شد. بلكه به احتمال زیاد از سنگ، سنگ ریزه و شاخ و برگ گیاهان استفاده می‌شده است. اولین مورد استفاده از لوله زهكشی به چهار هزار سال پیش برمیگردد. کتابهای قدیمی چین نیز نشان از نقشه‌های سیستمهای زهکشی در این کشور در 3000 سال پیش میدهد. نصب این لوله‌ها در اروپا نیز قدمتی 2000 ساله دارد. (درون کتاب تاریخ هرودت به استفاده از لوله‌های لترال در 2500 سال پیش اشاره شده است)

پس از این نمونه‌های یافت شده در تاریخ دنیای باستان، ظاهرا زهکشی مدتی در کل جهان به فراموشی سپرده شده؛ تا اینکه در سالهای 1540 دوباره در انگلستان جان تازه‌ای یافت. چنانکه طبق شواهد در سال 1840 تنبوشه سفالی برای زهکشی در انگلستان بکار رفته است. امریکا نیز این فرآیند را در حدود دو قرن پیش بطور حرفه‌ای تجربه نموده است. البته فرایند زهكشی در اوایل دهه 1960،‌ با اختراع لوله‌های پلاستیكی با دیواره‌های صاف و بعد از آن با ابداع لوله‌های كنگره‌دار، وارد مراحل تازه‌ای شد.

2. زهكشی در ایران:

علاوه بر احداث اولین شبكه نوین آبیاری/زهكشی در سال 1310 در جنوب كشور، اولین لوله زهكش روباز نیز در حوالی سال 1335 در شاوور خوزستان ساخته شد. گسترش استفاده از لوله لترال سفالی در سالهای 1341-1342 با احداث شبکه زهکشی‌های زیرزمینی دانشكده كشاورزی دانشگاه جندی شاپور اهواز (مساحت حدود 500 هكتار) ادامه یافت. درهمین سال‌ها بود كه اولین ماشین زهكشی وارد كشور شد. اولین طرح بزرگ زهكشی نیز به‌وسعت 11000 هكتار در هفت تپه اهواز به اجرا درآمد. دومین و سومین طرح مشابه نیز مربوط به:

• اجرا در اراضی شركت كشت و صنعت كارون و
• اراضی آبخور سد وشمگیر گرگان

بود.

زهکشی زیستی چیست؟

زهكشی فرآیند خارج كردن آبهای سطحی اضافی و مدیریت سفره آب زیرزمینی كم عمق از طریق جمع آوری و انتقال آب و مدیریت كیفیت آب برای رسیدن به منافع دلخواه اقتصادی و کشاورزی و اجتماعی است. درحالیكه محیط زیست نیز به نحو احسن حفظ شود. پروسه‌ی زهکشی زیستی عبارتست از: زهکشی‌کردن اراضی به کمک گیاهان مقاوم به شوری.

در این روش، گیاهانی را که به شدت در برابر شوری مقاومند، در مجاورت نوارهای زراعی کشت میکنند. این گیاهان با مکانیسم تعریق کردن، پتانسیل کمتری را در نیمرخ خاک اطراف ریشه خود و زیر آن بوجود می‌آورند و بدین دلیل، زه آب زیرزمینی که پتانسیل بیشتری دارد به سمت نوار مربوطه حرکت می‌کند. نهایتاَ سطح آب در منطقه زراعی، پایین می‌افتد.

موارد مهم زهکشیهای زیستی

• تعادل آب و تعادل نمک.
• مساحت زمین‌هایی که باید به درخت‌کاری گیاهان مقاوم در برابر شوری اختصاص یابد.
• آب مورد نیاز گیاهان زهکشی. (گاهاَ حتماَ به آبیاری نیاز دارند؛ و گاهاَ با همان فرآیندهای زهکشی، آب موردنیازشان تأمین میشود)
• کیفیت آبهای زیرزمینی منطقه مورد نظر.
• درصد اثر گذاری درخت‌کاری بر زهکشیهای آبهای زیر زمینی. (بخصوص در این مورد؛ استفاده از لوله های زهکش شدیداَ کمک کننده خواهد بود)

همانطور که پیشتر گفته شد، درختان مقاوم به شوری در زهکشی زیستی مورد استفاده قرار می‌گیرند. درهمین رابطه چند گونه از گیاهان مقاوم به شوری عبارتند از: 1) گز، 2) آکاسیا، 3) اکالیپتوس و سایر انواع اکالیپتوس.

عده‌ای از کارشناسان بر این اعتقاد هستند که در صورت برنداشتن شاخ و برگ گیاهان کمک کننده به زهکشی آبهای زیر زمینی (مثل گز) از روی زمین، نمک‌ها دوباره به زمین برمی‌گردند. امری که در اثر ریزش برگ اتفاق می‌افتد!.

نقش لوله زهکش در سیستم زهکشی کنترل‌شده

زهكشی كنترل‌شده، ترکیب آبیاری و زهکشی توام است. با باز و بسته كردن دریچه خروجی زهكش، می‌توان سطح آب را در داخل خاك به حد مطلوبی رساند. به‌طوری كه گیاه بتواند به كمك نیروی مویینگی از آب زیر زمین استفاده كند. همچنین در عین حال، به ریشه گیاه آسیبی از نظر زیاد ماندن در آب بیش از حد وارد نگردد. فرآیند زهكشی كنترل‌شده می‌تواند نقش مهمی ‌در حفظ آب خاک و ریشه گیاهان، بالابردن راندمان آبیاری، کاهش مصرف آب، حفظ مواد غذایی خاك و در آخر حفظ كیفیت آب پایین دست داشته باشد.

مجموعاَ در شرایط زیر می‌توان از زهكشی كنترل شده استفاده نمود.

• زمینهای كشاورزی نسبتاً مسطح و صاف.
• استفاده از روشهای آبیاری سطحی.
• دارا بودن شبکه زهكشی مصنوعی اعم از روباز یا بسته
• وجود دریچه‌های بازدید یا سایر دسترسی‌هایی كه بتوان سطح آب را در داخل لوله زهکش كنترل نمود.
• داشتن توان مالی و علاقه به مهار آبهای مخرب از طرف کشاورزان.
• داشتن اتحاد در زمینهای وسیع.
• عدم متنوع سازی محصولات کشاورزی در زمینهای مورد نظر.

مزیت استفاده از لوله زهکش

مانند هر محصول دیگری که دارای مجموعه‌ای از مزایا میباشد، استفاده از لوله زهکش نیز دارای مزایای مختلفی است:

• دارای منافذ و ورودی‌ها با قطر و شعاع یکسان
• سرعت بالا هنگام نصب
• کاهش هزینه‌های خرید و نصب محصول
• سبک‌وزن
• حمل و نقل آسان
• انعطاف پذیری بالای لوله‌ها
• بهره‌وری از دوام و عمر بالا
• استحکام زیاد لوله زهکش کاروگیت
• مقاومت مکانیکی/شیمیایی زیاد
• دارای مقاومت بالا در برابر پوسیدگی، سایش و اکسایش

کاربردهای لوله‌های زهکش

لوله‌های لترال در اکثر صنایع نقش موثر و غیرقابل انکاری دارند. مطالعه‌ی لیست بلند بالای کاربرد های لوله زهکش، نشان دهنده‌ی موارد قابل استفاده‌ی زیر می‌باشد:

• زیرسازی جاده‌ها
• زهکشسازی زمینهای باتلاقی/غیر حاصلخیز
• انتقال آب باران به داخل منهول‌ های شبکه اجرا شده
• دور کردن رطوبت از منطقه ی مورد نظر
• جلوگیری از فرسایش خاک و تولید خاک حاصل خیز
• کاربری کنار پلها
• جداره چاه‌های جذبی و چاه‌های آب
• سایتهای بهره برداری نفت و گاز
• خارجسازی آبهای مازاد زمین‌های کشاورزی
• استفاده در استادیوم‌های ورزشی
• سیستم‌های آبیاری کشاورزی

دیگر کاربرد لوله زهکش، مربوط به تخلیه آبهای زیر زمینی می‌باشد. استفاده از این محصول در زمینه‌ی مذکور باعث افزایش حفاظت از اکوسیتم در حال تخریب، خاک و سازه‌های ساختمانی همچون پل و جاده می‌گردد.

خارج کردن آب مازاد در زمینهای کشاورزی

یکی از نتایج استفاده از سیستم زهکش زیرزمینی، ایجاد توازن بین آب و اکسیژن خاک میباشد. لذا استفاده از این محصول باعث بهره وری رشد و نمو خوب گیاهان و محصولات کشاورزی و در نتیجه افزایش تولید محصولات نباتی می‌گردد. انباشت سطح زیادی از آب بر بالا/ زیر سطح خاک، موجب نابودی بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات میشود!.

کاربرد لوله زهکشی در زمینهای بایر و شوره زارها

یکی از امور مهم مرتبط با زمینهای شور، خارج کردن:

• آبهای حاوی املاح مضر و
• عناصر سنگینی که برای خاک و گیاه مضر،

میباشد؛ درنتیجه باید آبشویی شوند. همچنین به‌وسیله‌ی لوله زهکش می‌توان زمینهای غیرحاصلخیز و باتلاقی را به زمینهای حاصلخیز کشاورزی تبدیل کرد. فرایند این کار بدین ترتیب میباشد که:

آب و املاح مازاد که حاصل از آبشویی خاکها و مزارع شور و قلیایی میباشد، توسط انواع لوله زهکش جمع آوری شده و زمین قابل کشاورزی می‌شود. درنتیجه لوله‌های زهکش می‌توانند به مدیریت و بهره وری درست از منابع آب زیر زمینی کمک کنند.

نصب لوله مشبک در اطراف ساختمانها، پلها، جاده‌ها

یکی از مهمترین خطراتی که همواره ساختمانها، جاده‌ها، سدها، دیوارهای حائل و پل‌ها را تهدید میکند:

• تجمع آب زیاد در اطراف آنها و
• نشت زمین

است؛ بطوریکه وجود آب زیاد در زمین می‌تواند حالت بسیار خطرناک و مخربی پیدا کند. وجود آب مازاد در سطح جاده‌ها خصوصا در فصل زمستان نیز می‌تواند به یخ زدگی روی جاده و انبساط زیرسازی جاده منجر گردد. خرید لوله زهکش برای چنین پروژه‌هایی لازم الاجراست. زیرا آبهای اضافی را جمع آوری و تخلیه میکند تا از هزینه‌های خرابی جلو گیری شود.

لوله سوراخدار در فضاهای ورزشی و تفریحی

بهترین روش جمع آوری و انتقال آب اضافی از زمینهای ورزشی و تفریحی، استفاده از لوله زهکش میباشد. مضرات احتمالی ناشی از وجود آب اضافی در محیط‌های مذکور، اعم از:

• آسیب به چمن ورزشی (زردی چمن، تضعیف ریشه، کنده‌شدن راحت)،
• انباشت آب و عدم انجام صحیح مسابقات ورزشی،
• کاهش کیفیت تدریجی چمن،
• نیاز به ترمیم مداوم

و… می‌باشد که با بکارگیری سیستم زهکشی و لوله‌های مربوطه، میتوان از این معضلات جلوگیری نمود.

انتخاب قطر مناسب لوله زهکش

لوله‌های لترال سوراخدار دارای قطرهای مختلف از 50 میلی متر تا 425 میلیمتر طراحی و تولید می‌گردد. برای حذف حجم زیادی از آب موردنیاز از انواع لوله زهکش سوراخدار با قطر 300 تا 400میلیمتراستفاده نمایید. ضمناَ برای سیستمهای زهکشی خانگی از لوله‌هایی تا قطر 200 میلیمتر استفاده نمایید. سایز 110 میلیمتر البته تقاضاهای بالاتری دارد. بمنظور محاسبه قطر لوله زهکش، ویژگیهای زمین به شرح زیر باید در نظر گرفته شود:

• سطح هیدراتاسیون و نوع خاک.
• ضریب فیلتراسیون
• عمق یخبندان خاک
• ابعاد جریان آب و غیره.

اگر نیاز باشد آبهای مازاد سطحی/زیرزمینی تا 400 مترمربع تخلیه شوند، استفاده از لوله‌هایی با قطر 110 میلیمتر توصیه میگردد. لوله زهکش را می‌توان در ژئوتکستایل پیچید تا بدین وسیله از گزند کور شدن توسط زباله‌ها، فیلتر شود. عرض ترانشه باید 0.4 متر بیشتر از عرض لوله لترال باشد.

برای مناطق بزرگ از لوله‌های با قطر زیاد برای ترانشه (200 میلیمتر به بالا) استفاده می‌شود. عمق انحراف با در نظر گرفتن بار فشاری زمین، حدود 8 متر است. لوله مشبک (TBDقطر بزرگ) با قطرهای 315 و 425 میلیمتر برای تجهیز چاه‌های زهکشی استفاده می‌شود. اما بطورکلی اجرای زهکشها به صورت شبکه ای و سیستمی، چه فوایدی دارد؟

فواید اجرای سیستم زهکشی

وجود آب اضافی در سایت و در اطراف زمینهای کشاورزی، جاده‌ها، ساختمانها و…، مضر و خطرناک است. آب اضافی منجر به آبگرفتگی پی و طبقه همکف، شستشوی پی، سیلابی‌شدن بسترها و ریشه‌های زمین و… می‌شود. بر این اساس در بهار، پاییز و زمستان وجود سیستمهای زهکش در اطراف سایت الزامی میباشد. آبهای سطحی فصلی که به سه دسته زیر تقسیم می‌گردد باید توسط لوله های زهکشی جذب و برای مقاصد مختلف در محلی مناسب ذخیره سازی گردد:

• آبراهه‌ها
• آبهای زیرزمینی
• چاه‌ها و گودالها

انتخاب لوله زهکش با قطر مناسب به زهکشی بهتر کمک می‌کند. انجام سیستم زهکشی باید بر اساس داده‌های مطالعات زمین شناسی خاک و مطالعات هیدروژئولوژیکی صورت پذیرد. در حالت کلی حجم آبهای سطحی بیش از حجم آبهای زیرزمینی میباشد. بدین منظور هرگز سعی نکنید تا برای حذف آبهای اضافی از سیستم زهکشی سطحی استفاده کنید. بلکه توصیه می‌گردد تا از سیستم زهکشی دفنی مقاوم استفاده نمایید. نصب لوله لترال با قطر زیاد و متناسب با داده‌های تکنیکال سایت، به شما امکان میدهد تا از بروز مشکلات زیر به نحو احسن جلوگیری نمایید:

• افزایش رطوبت خاک
• تشکیل قالب
• سایتهای مستعد سیل، تخریب و فرسایش پی ساختمانهای مسکونی و تجاری و تجمع آب و رطوبت در انبارها.
• ظهور گودال روی سنگفرشها
• تشکیل چاله‌ها در پیاده روها
• چرخش ریشه‌های گل‌های باغی، سبزی‌ها و سایر پوشش‌های گیاهی به دلیل تأثیر رطوبت بیش از حد در قسمت‌های باغ و صیفی.

قیمت لوله زهکش

قیمت لوله زهکش با توجه به انواع مختلف آن متفاوت میباشد. اینگونه محصول همواره مشتریان خاص خودش را داشته و در زمینه‌های مختلفی مورد بهره وری قرار می‌گیرند. نکته حائز اهمیت در خصوص قیمت لوله لترال این است که با توجه به نوسانات نرخ ارز در بازار ایران، دائماَ دستخوش تغییر می‌شوند. مهمترین عوامل موثر بر قیمت لوله زهکش عبارتست از:

• جنس پایپ. (فلزی، پلی اتیلنی، پلی پروپیلن، پی‌وی‌سی)
• مشبک یا نیمه مشبک بودن
• تعداد و قطر سوراخ‌ها
• کیفیت ساخت و رده بندی استاندارد،
• نوع مواد اولیه برای لوله‌های پلی‌اتیلنی. (pe63، pe80 و pe100؛ امروزه تقریبا مواد pe63 در دسترس نبوده و از رده خارج شده اند. زیرا گران، ضخیم و البته سنگین هستند. درحالیکه لوله‌های زهکشی تولیدشده از مواد pe100، بسیار سبک و کم ضخامت می‌باشند)
• گرید درجه‌بندی. (گریدهای A، B و C)
• سایز دهانه و متراژ تولید

فشار قابل تحمل. (از 4 بار تا 16 بار دسته بندی می‌شوند. به‌موجب افزایش توانایی تحمل فشار دیواره لوله زهکش، قیمت آن نیز افزایش می‌یابد)

قیمت لوله زهکش کاروگیت

قیمت لوله زهکش کاروگیت با توجه به عمر طولانی و کیفیت بالا، بسیار مفید و مقرون بصرفه می‌باشد. برای اطلاع از هزینه دقیق محصولات می‌توانید با کارشناسان شرکت سازآب تماس حاصل نموده تا لیست قیمت در اختیارتان قرار گیرد.

لیست قیمت لوله مشبک پی‌وی‌سی

تجهیزات لوله زهکش PVC دارای کیفیت بالا و قیمت مناسب در بین سایر محصولات مشابه میباشد که همین امر نیز در افزایش مصرف آن تاثیر داشته است. درخصوص ارزان ترین قیمت لوله زهکش می‌توان گفت که لوله‌های زردرنگ UPVC ، از قیمت بسیار مناسبتری نسبت به همتایان خود برخوردار هستند. قیمت لوله های لترال پی وی سی مطابق جدول زیر می‌باشد:

مراحل نصب لوله زهکشی ساختمانها

1. علامتگذاری نمودن محل نصب لوله زهکش:

بمنظور نصب هر چه بهتر لوله زهکشی، بهترست مسیر دفن لوله‌های عبوری با اسپری علامتگذاری گردد. سپس تا جای ممکن مسیر نصب لوله لترال را مستقیم در نظر بگیرید و میزان شیب محل نصب را کاهش دهید.

2. حفر ترانشه:

نصب دفنی لوله‌های زهکشی، نیاز به یک ترانشه حفرشده خواهد داشت. عرض ترانشه 8 تا 10 اینچ (20 تا 25 سانتیمتر) و عمق ترانشه محل نصب را 40-45 سانتیمتر در نظر بگیرید. لایه بیرونی ترانشه که در تماس مستقیم با لوله زهکش قرار دارد، میبایست فاقد هر گونه سنگ و شن و اجسام درشت باشد. نهایتاَ یک سوراخ بزرگ در جایی که قصد دارید لوله به پایان برسد، حفر کنید.

3. اتصال و جایگذاری لوله‌های زهکشی:

آداپتور پایین‌دست را در بخش زیرین ناودانی ساختمانها، با استفاده از گیره‌ها وصل کنید تا محکم گردد. در مرحله بعد، یک زانویی 90 درجه در انتهای ترانشه قرار دهید و فاصله آداپتور را تا وسط زانویی اندازه بگیرید. پایپ‌ها را مطابق اندازه گیری برش دهید. لوله را با استفاده از سیمان یا نوع دیگری از چسب به فضای بین آداپتور خروجی و زانویی وارد کنید.

اتصال لوله را با استفاده از کوپلرها تا اتمام طرح لوله ادامه دهید. لوله‌ زهکش اضافی را داخل سوراخ بکشید و قبل از پر کردن یکنواخت سوراخ با ماسه، آن را سیمان کنید.

4. پرکردن ترانشه:

پس از تنظیم و خشک‌شدن سیمان دور لوله‌ها، هر قسمت از محل قرارگیری لوله زهکشی که مسطح و صاف نیست را با خاک نرم (فاقد شن‌ریزه و سنگ) پر کنید.

نکته: ساختارهای نگهدارنده دیواره ترانشه حداقل باید ۱۵ سانتیمتر بالاتر از سطح زمین اطراف قرار بگیرند. ضمن اینکه سطح زمین باید به گونه‌ای شیب داشته باشد که خارج کردن آب به راحتی انجام شود.

خطاهای متدوال در هنگام استفاده از سیستم زهکشی مستقل

1. عدم رعایت شیب صحیح لوله‌های زهکش. (بطور میانگین لوله زهکش با شیب 0.005 تا 0.007 یا 5-7 میلی متر اجرا و نصب می‌گردد)
2. از یک لوله زهکش پوشش دار که در داخل الیاف ژئوتکستایل پیچیده شده است، برای زهکشی‌های در خاک بد استفاده کنید. پارچه‌های ژئوتکستایل برای جلوگیری از انسداد سوراخهای لوله توسط خاکهای متشکل از ماسه خالص و درشت استفاده می‌شوند.
3. از سنگ آهک ارزان‌تر استفاده کنید؛ چرا که به مرور زمان توسط آب کدر می‌شود.
4. صرفه جویی در ژئوتکستایل‌های با کیفیت بالا (که باید دارای خواص هیدرولیکی خاصی باشند)، بر کیفیت سیستم زهکشی تأثیر می‌گذارد. اندازه منافذ موثر موجود در ژئوتکستایل 175 میکرون (0.175 میلی‌متر)، همراه با CF مقطع است که باید حداقل 300 میکرومتر در هر سوت باشد (با یک گرادیان فشار).