راهنمای ایمنی کار در منهول
کار در نزدیکی یا در منهول پلی اتیلن و فایبرگلاس، خطرات بالقوه ای را به همراه دارد که ممکنست منجر به حوادث جدی‌تری شود در ادامه با شما خواهیم با ایمنی کار در منهول، موارد رایج از خطرات منهول ها عبارتند از: سقوط/لغزش، آتش سوزی یا انفجار، کاهش اکسیژن، مسمومیت با گاز، استرس گرمایی، غرق شدن، خفگی ناشی از گاز، دود، بخار و گیر افتادن توسط جامد با جریان آزاد. در این میان، خطرات مربوط به گازها به راحتی نادیده گرفته شده و منجر به تلفات جدی میشوند.
هدف این راهنما، یادآوری به افرادی است که وارد یک آدم رو فاضلابی می شوند یا در آن کار می کنند؛ تا اقدامات مناسب از جمله اقدامات لازم برای جلوگیری از کاهش اکسیژن و مسمومیت با گاز را انجام دهند. همچنین پیمانکاران نیز باید بدانند که با باز نگذاشتن آدم روها (از طریق تهیه دریچه منهول)، میتوانند نقش بسزایی در کاهش آسیب‌ها به افراد جامعه داشته باشند. علاوه بر مقوله‌ی مهم سلامت افراد، محافظت از مال عموم مردم نیز موضوع بسیار پراهمیتیست. در همین زمینه، بارها گزارش شده که ماشین ها با سقوط و یا گیرکردن به آدمروها، دچار مشکلات فیزیکی متعددی شده‌اند!!.
خطرات شیمیایی منهول پلی اتیلن
برخی از خطرات شیمیایی مربوط به ورود بازرسان به منهول پلی اتیلن به شرح زیر خواهد بود:
- آتش سوزی و انفجار:
عناصر شیمیایی متعددی را میتوان در جریانات فاضلابی یافت. با ترکیب عناصر اولیه و همچنین ترکیب فاضلابهای بهداشتی+ صنعتی و…، همواره گازهای مختلفی بوجود می آیند که خاصیت انفجاری بالایی دارند. ضمن اینکه این گازها از خاصیت حریق پذیری بالایی نیز برخوردار می باشند و بایستی توجه داشت که چنانچه بازرسان در کانال های منهول اقدام به روشن کردن آتش کنند، احتمال وقوع خطرات بالقوه‌ای وجود دارد. بعنوان مثال بارها بازرسان و تعمیرکاران در کانالهای زیرزمینی با روشن کردن سیگار و وقوع انفجار و حریق، دچار آسیب های فراوانی شده‌اند!
- مسمومیت با گاز:
بسیاری از گازهای موجود در فاضلابها سمی بوده و یا درترکیب با گازهای دیگر، ترکیباتی سمی بوجود می‌آورند. درچنین حالاتی، احتمال مسموئیت های جزئی و حاد در درون آدمروهای فاضلاب وجود خواهد داشت.
- خفگی ناشی از گاز، دود و بخار:
چنانچه شدت انتشار گازهای سمی زیاد گردد و بازرسان از ادوات ایمنی مناسبی استفاده نکنند، احتمال خفگی و مرگ افراد افزایش خواهد یافت. همچنین عواملی نظیر:
- استشمام بخارات ناشی از سیالات اسیدی فاضلاب
- و یا تولید دودهای غلیظ،
در منهول نیز میتواند منجر به خفگی شود!!.
- کاهش اکسیژن:
قطعاَ میدانید که این معضل نیز بسیار رایج بوده و میتواند به آهستگی رخ دهد. اما نتایج مرگباری را برای فرد یا گروه های ورود کننده به منهول ها در بر داشته باشد. استفاده از کپسول اکسیژن، یک حرکت ایمن برای ورود به آدمروهای با درصد خطر بالا بشمار میرود. بخصوص برای ورود به بسیاری از منهول های با حجم فاضلاب صنعتی و بهداشتی بالا که به هواکشهای طبیعی و مصنوعی، تجهیز نشده‌اند.
خطرات فیزیکی مربوط به آدم رو
همواره با نصب غلط، عدم درپوش گذاری، عدم مستحکم سازی ساختاری و سایر عیبها، شاهد بروز حوادثی توسط انواع منهول پلی اتیلن و فایبرگلاس هستیم. برخی از مهمترین احتمالات خطر فیزیکی در رابطه با این تجهیزات، عبارتست از:
- سقوط / لغزش:
اتفاقی که به کرات و با باز ماندن درب منهول ها و یا باز ماندن سر آنها، به وقوع پیوسته است. بطوریکه با سقوط افراد به درون آدمروهای فاضلاب، انواع اتفاقاتی نظیر: مرگ، بستری، شکستگی های جزئی و نیاز به عملهای ترمیمی سنگین به ثبت رسیده است. ضمن اینکه استفاده از دریچه های منهول ناایمن و ضعیف (شسکتن انها در پی وارد آمدن بارهای سنگین انسانی و ترافیکی)، نیز موجب فرو ریختن درپوش آدم روها و سقوط افراد به درون آنها میشود.
- گرما زدگی:
استرس گرمایی و یا گرمازدگی، خطریست که همواره در کمین افراد ورود کننده به منهول ها نشسته است. مسئله‌ای که باتوجه به بسته بودن کانالهای آدم رو زیرزمینی، بسیار شدت خواهد یافت. همچنین گازهای تولید شده توسط فاضلاب ها نیز عمدتاَ قادر به آزادسازی مقادیر قابل توجهی حرارت هستند. از سرگیجه و بروز مشکلات پوستی تا کما، همه و همه میتوانند از استرسهای گرمایی آدمروها حاصل شوند!!
- غرق شدن:
اگرچه که این احتمال بسیار ضعیف است. اما ممکنست در پی ترکیدگی لوله ها، با ورود حجم زیادی از آبهای سطحی و فاضلابهای انتقالی مواجه شویم.
- سقوط در هنگام ورود:
چنانچه بدنه و پله های آدم روها ناایمن باشد، احتمال سقوط افراد ورودکننده افزایش می‌یابد!
- گیر کردن به جامدات
احتمال وقوع چنین حادثه‌ای نیز کم است. اما گاهاَ بازرسان/ تعمیر کاران ممکن است به جامدات مختلفی گیر کرده و دچار مشکل شوند. همچنین وجود اشیای تیز در فاضلابها، میتواند خطرات مشخصی را برای افراد در پی داشته باشد.
آمارهای آسیب منهول به انسان ها
اطلاعات کمی در مورد آسیب های احتمالی ناشی از سقوط از یک منهول باز وجود دارد. بطوریکه آخرین مطالعه آن، 40 سال پیش منتشر شده است. هدف از این مطالعه بررسی صدمات، مداخلات جراحی و پیامدها در بیماران مبتلا به سقوط از طریق منهول باز یا زهکش طوفان بود. برای دستیابی به اطلاعات جدیدتر، تمام بیمارانی که از سال 2007 تا 2017 بر اثر افتادن از منهول های باز (کدهای W17.1 – ICD E883.2) مجروح شدند، از بانک ملی داده تروما (NTDB) پرس و جو شدند. البته بیماران منتقل شده از مطالعه حذف شدند. ولی متغیرهای مورد مطالعه، شامل:
- جمعیت شناسی بیمار،
- بیماری های همراه،
- فیزیولوژی اورژانس،
- سم شناسی،
- شدت و الگوی آسیب،
- مداخلات جراحی؛ و
- پیامدها
بودند و در مجموع 388 بیمار، معیارهای مطالعه را داشتند. طبق این محاسبات:
- تعداد بیماران مجروح از منهول های باز در سال، از 20 (0.004%) تا 49 (0.005%) متغیر بود.
- ترومای بزرگ (ISS ≥16) در 37 بیمار (10%) رخ داد.
- صدمات شدید (AIS ≥ 3) اغلب در اندام تحتانی (13%)، قفسه سینه (12%) و سر (8%) رخ داده است.
- جراحی بزرگ در 18 بیمار (5%) انجام شد و 5 نفر (1%) فوت کردند.
علیرغم افزایش گزارش‌ها در سال‌های اخیر، تعداد بیمارانی که به دنبال سقوط از آدم روهای باز دچار صدمات شدید میشوند، کم است. با این وجود، این صدمات به‌راحتی قابل پیشگیری هستند و تمرکز بیشتر بر ایمنی منهول را الزامی میکند.
تجهیزات پیشنهادی: تریلی حمل اسید
لزوم بهره گیری از کارگران دارای گواهینامه در نصب منهول
طبق تبصره 1 مقررات جهانی ایمنی منهول ها، شرکت‌ها باید از کارگران دارای گواهینامه استفاده نمایند. «کارگران دارای گواهینامه» باید با «آیین‌نامه عملکرد – ایمنی و بهداشت در محل کار در مکان‌های محدود» آشنا باشند. چنانکه قبل از ورود به منهول، تمام اقدامات ایمنی لازم را برای محافظت در محل کار انجام دهند. تبصره 1 بیان می کند:
طبق آیین نامه کارخانجات و مؤسسات صنعتی (فضاهای محدود)، «کارگر گواهی شده» به معنای شخصی است که به سن 18 سال رسیده و دارای گواهی صادر شده باشد. چه برای بکارگیری در کانال های منهول پلی اتیلن و چه در فضاهای محدود دیگر.
در ادامه‌ی توضیحات تبصره یک آمده است: گواهینامه‌ی کارگران تأیید صلاحیت‌شده، توسط شخصی صادر میگردد که کمیسر به او اجازه داده است صلاحیت کار کارگران را در یک فضای محدود تأیید کند.
تأیید قانونی ورود به آدم رو
همواره از نکاتی یاد میشود که بایستی قبل از ورود به منهول، به آن توجه کنید. اما باید به کسب گواهی‌های مربوطه نیز توجه داشت. بعنوان مثال تنها پس از صدور گواهینامه معتبر توسط مسئول و تنها در مدت زمان مشخص‌شده در گواهی، بایستی وارد چاه شوید. قبل از صدور چنین گواهی، یک مالک یا یک پیمانکار باید یک “فرد ذی صلاح” (تبصره 2) را برای انجام ارزیابی خطر، از جمله بررسی:
- استفاده از تجهیزات مناسب برای آزمایش هوای داخل چاهک
- و یا بررسی جنس و ساختار منهولها،
استخدام کند. بایستی بدانید که منهولها همانند بسیاری از تجهیزات صنعتی نظیر: مخزن اسید، سپتیک تانک ها و…، میتوانند از متریالهای پلیمری باکیفیتی نظیر: فایبرگلاس و پلی اتیلن ساخته شوند. درهمین رابطه باید اشاره داشت که کارگر هرگز نباید از روش های منسوخی همانند:
- پرتاب شعله به داخل چاه،
- مشاهده پراکندگی حیوانات کوچک
- و بهره گیری از رنگ منهول،
به عنوان شاخص ایمنی برای ورود به چاه استفاده کند. زیرا این روشها، هیچگاه بطور مشخصی نمیتوانند از وقوع حوادث جلوگیری کنند. مطابق تبصره 2 آیین‌نامه کارخانجات و شرکت‌های صنعتی (فضاهای محدود)، «شخص صلاحیتدار» به معنای شخصی است که به سن 18 سال رسیده باشد. چه‌بعنوان یک فرد بیکار یا یک افسر ایمنی ثبت‌شده‌ی تحت مقررات کارخانه ها و شرکت های صنعتی. (افسران ایمنی و ناظران ایمنی)
افسران ایمنی منهول ها، افرادی هستند که خود میتوانند گزارشهای نهایی ایمنی هر پروژه را تنظیم کنند. و یا افرادی را برای تهیه گزارش های ارزیابی ریسک، مورد تأیید قرار دهند. ضمن اینکه افسران باید دارای حداقل یک سال تجربه مرتبط، پس از اخذ ثبت نام یا گواهینامه مذکور (ارزیابی خطر برای ایمنی و سلامت کارگران شاغل در فضاهای محدود) باشند. فرد مسئول باید اقدامات ایمنی توصیه شده توسط “شخص ذی صلاح” را اجرا کند و عملکرد موثر این اقدامات را در جریان کار حفظ کند.
پیشگیری از مسمومیت با گاز
اقدامات ایمنی برای پیشگیری از مسمومیت با گاز در منهول ها عبارتند از:
- تمام خطوط لوله متصل به آدم رو را خالی کنید. بدین صورت از ورود هر گونه گاز یا دود خطرناک به آدمرو فاضلاب جلوگیری می شود.
- هرگونه فاضلاب یا لجن موجود در منهول را از قبل خارج کنید تا از انتشار گازهای سمی یا مضری که ممکن است در آن جمع شده باشد و کارگران در منهول را در حین کار به خطر اندازد، جلوگیری کنید.
- از یک دمنده‌ی تهویه برای تامین هوای تازه به آدم رو استفاده کنید. درنتیجه مطمئن خواهید شد که هوای داخل برای کارگران ایمن است.
- اطمینان از منبع کافی پریز برق برای عملکرد دمنده(های) تهویه، دیگر اقدام مهمیست که برای جلوگیری از مسمومیت های ناشی از گاز، باید صورت پذیرد.
- شخص مسئول باید سایر اقدامات ایمنی مانند نصب حصار، نصب اخطارها و غیره را برای اطمینان از ایمنی پرسنل مربوطه انجام دهد.
برخی از متریالهای فلزی در پی واکنش با برخی از عناصر، گازهای شدیداَ خطرناک و خورنده ای ایجاد میکنند. بنابراین برخلاف تجهیزات صنعتی نظیر: مخزن استیل و گالوانیزه، برج خنک کننده گالوانیزه، دستگاه‌های با بدنه آلومینیومی و…، منهولها از متریالهای فلزی ساخته نمیشوند. (البته عدم ساخت منهول ها از متریالهای فلزی، ریشه در مباحث قیمت، وزن و… نیز دارد)
نکات ایمنی و پشتیبانی ورود به منهول
به‌هنگام ورود به منهول پلی اتیلن/فایبرگلاس و یا اقامت در آنها، باید به نکات ایمنی زیر توجه نمایید:
- فرد مسئول باید قبل از صدور گواهی ورود به چاهک، کلیه اقدامات ایمنی توصیه شده توسط “فرد ذی صلاح” را انجام داده باشد.
- قبل از ورود هر شخص به چاه، بایستی پرسنل کافی در خارج از کانال، در حالت آماده‌باش باشند. (این مسئله برای افرادی نیز که بصورت شخصی وارد منهولها میشوند، صدق میکند!)
- در حین کار در منهول، اگر علائمی وجود داشته باشد که ایمنی کارگران را در معرض تهدید قرار دهد، باید کارگران را از محیط خطرناک خارج کنید. بعنوان مثال تجهیزاتی که به طور مداوم بر کیفیت هوا نظارت دارند، آلارم هشدار دهند. طبق رویه‌ی اضطراری، “فرد ذی صلاح” پس از آن باید دوباره محیط را ارزیابی کند.
- از استحکام پله های آدم رو مطمئن شوید.
- کانال هیچگونه آثاری مبنی بر ریزش و سست شدگی بیش از حد، از خود نشان ندهد.
- در صورت وقوع حادثه، بلافاصله به ادارات دولتی مربوطه مانند اداره خدمات آتش نشانی برای نجات اطلاع دهید. فقط پرسنل محل که به طور مناسب آموزش دیده اند، باید در صورت امکان از تجهیزات نجات مناسب استفاده کنند. (برای انجام عملیات نجات، طبق روشهای ایمنی)
- در هر زمان، به ویژه هنگامی که حادثه ای رخ داده است، کارگران نباید بدون هیچ گونه تجهیزات نجات و پشتیبانی وارد چاه منهول شوند. به‌یاد داشته باشید که در طول کار، کارکنان مدیریت باید همیشه در حال نظارت دقیق باشند.
وظایف پیشگیرانه کارفرمایان و مسئولان
وظایف متعددی را میتوان در بحث آموزش و نظارت، به کارفرمایان و مسئولان منهول ها نسبت داد. ولی همواره دو مقوله، پراهمیت تر از سایر وظایف خواهد بود:
- برخی از کارها، مانند کارهای مربوط به اتصالات رهگیری جریان و زهکشی، ممکن است در منهول هایی انجام شود که در آن محیط همیشه در حال تغییر بوده و ارزیابی شرایط دشوار است. شخص مسئول باید اطمینان حاصل کند که کارگرانی که چنین کاری را انجام می دهند، قبل از ورود به چاه:
- دستگاه تنفسی از نوع تاییدشده،
- مهارهای ایمنی و
- طناب های نجات
را به درستی قرار دهند. کارگران همچنین باید به درستی از چنین تجهیزات حفاظتی در جریان کار درون منهول ها، استفاده کنند.
- شخص مسئول باید کلیه تجهیزات (مانند احیاگرها) و تجهیزات حفاظت فردی همانند:
- دستگاه های تنفس تایید شده،
- کلاه ایمنی،
- لباس محافظ،
- تسمه ایمنی؛ و
- طناب نجات
را تهیه و بازرسی کند. یک کارفرما همچنین مسئول ارائه آموزش خواهد بود تا اطمینان حاصل شود که کارگران به وضوح نحوه استفاده از این تجهیزات و ابزار را درک می کنند.
محصول پیشنهادی: فرمانتور استیل
