لوله پلیکا که به آن لوله پیویسی (PVC) نیز گفته میشود، نوعی لوله پلاستیکی است که برای انتقال آب و فاضلاب و سیم کشیهای زیر زمینی از آن استفاده میگردد. این لولهها جزء اولین لولههایی هستند که در صنعت ساخت و ساز و ساختمان سازی مورد استفاده قرار گرفتهاند و انواع و مدلهای زیاد و متنوعی دارند.
این لولهها در برابر آتش سوزی، ساییدگی، خوردگی و مواد اسیدی به شدت مقاوم هستند و وزن بسیار سبکی دارند. لولههای پلیکا از جنس آلیاژ پیویسی هستند و به خاطر اولین کاشف این آلیاژ، نام این لولهها را “پلیکا” گذاشتهاند.
این لولهها برای استفاده در کشاورزی و ساختمان سازی به شدت مناسب هستند و در مقایسه با لولههای سیمانی و فلزی بهتر میباشند و مزایای بیشتری دارند. لوله پلیکا از پلاستیک فشرده ساخته شده است و بسته به نوع خود، دارای ضخامت و انعطاف پذیری متفاوتی میباشد. لولههای پلیکا جدیدترین و سبک ترین لولههای موجود در بازار هستند و برای خط لولههای تحت فشار بهترین انتخاب و گزینه میباشند. در این مقاله به طور کامل در مورد این مدل لولهها صحبت کردهایم.
انواع لوله پلیکا
لوله پلیکا از نظر شکل و نوع ساخت و خواص دارای انواع مختلفی میباشد که عبارتند از:
لولههای پلیکا U-PVC
لولههای U-PVC از پلی وینیل کلراید نرم نشده ساخته شدهاند و در ساخت آنها از هیچ گونه نرم کننده ای استفاده نشده است. لولههای یو پیویسی مقاومت بسیار بالایی دارند و برای حمل آب و جابجایی سیالات مورد استفاده قرار میگیرند.
لولههای پلیکا M-PVC
لولههای M-PVC از پلی وینیل کلراید اصلاح شده ساخته شدهاند و سختی و مقاومت بالایی دارند. لولههای ام پیویسی در برابر ضربه مقاوم هستند و از خواص مکانیکی بالایی برخوردارند. از این نوع لولهها بیشتر برای تصفیه آب و پوشش سیمهای فشار قوی استفاده میشود. لولههای پلیکا M-PVC سبک تر از دیگر لولههای پلیکا هستند زیرا ضخامت دیوارههای آنها کمتر است.
لولههای پلیکا O-PVC
لولههای O-PVC از پلی وینیل کلراید آرایش یافته ساخته شدهاند و دارای خواص فیزیکی و مکانیکی بسیار خوبی هستند. دیوارههای لولههای او پیویسی بسیار ضخیم هستند و برای ساخت و شکل دهی آنها از فرآیندهای محیطی و محوری تحت شرایط کنترل شده استفاده میشود.
استفاده از این فرآیندها باعث میشود این لولهها در برابر خراش و ترک خوردگی به شدت مقاوم باشند و به صورت بهینه مواد و انرژی را مصرف کنند. لولههای O-PVC سبک تر هستند و حمل و نقل آسان تری دارند.
لولههای پلیکا C-PVC
لولههای C-PVC از پلی وینیل کلراید کلرینه شده ساخته شدهاند و تحمل دمای بسیار بالا را دارند. لولههای سی پیویسی دارای مقاومت بیشتری در برابر رشد جلبک و باکتری هستند و برای انتقال سیالات داغ مورد استفاده قرار میگیرند.
لولههای پلیکا P-PVC
لولههای P-PVC به پیویسی نرم معروف هستند و بهنگام تولید در کارخانه در ساخت آنها از نرم کننده استفاده میشود. لولههای پی پیویسی به شدت منعطف و انعطاف پذیر هستند.
لوله پلیکا فشار قوی
از لولههای فشار قوی در کارخانههای بزرگ برای سیستم فاضلاب ها استفاده میشود. این لولههای همچنین برای انتقال اسیدها و بازها و محافظت از کابلهای برق کاربرد دارند.
لولههای نیمه قوی
لولههای نیمه قوی در بخش محافظت ساختمان ها و بخشهای فاضلابی مجموعهها مورد استفاده قرار میگیرد.
لوله پلیکا معمولی
لولههای معمولی که به آنها لولههای فشار ضعیف نیز گفته میشود، برای انتقال آب باران، تهویه مجتمع ها و مکانهای مسکونی استفاده میشوند.
سایزهای لوله پلیکا
لوله پلیکا از سایز 16 میلیمتر تولید میشود و تا سایز 400 میلی متر وجود دارد. این ابعاد براساس قطر بیرونی لوله تعیین میشوند. در زیر به تمام سایزهای موجود این لولههای کاربردی و پر مصرف اشاره کردهایم و سایز آنها را هم به میلیمتر و هم به اینچ بیان کردهایم.
- 16 میلیمتر = 3/8 اینچ
- 20 میلیمتر = ½ اینچ
- 25 میلیمتر = 3/4 اینچ
- 32 میلیمتر = 1 اینچ
- 40 میلیمتر = 1.1/4 اینچ
- 50 میلیمتر = 1.1/2 اینچ
- 63 میلیمتر = 2 اینچ
- 75 میلیمتر = ½.2 اینچ
- 90 میلیمتر = 3 اینچ
- 110 م.م = 4 اینچ
- 125 میلیمتر = 5 اینچ
- 160 میلیمتر = 6 اینچ
- 200 میلیمتر = 8 اینچ
- 250 میلیمتر = 10 اینچ
- 300 میلیمتر = 12 اینچ
- 350 میلیمتر = 14 اینچ
- 400 میلیمتر = 16 اینچ
مواد تشکیل دهنده لوله پلیکا
لوله پلیکا طی فرآیند پلیمریزاسیون مونومر وینیل کلراید ساخته میشود و دارای 57 درصد کلر و 43 درصد هیدروکربن است. برای تولید این این لولهها ابتدا اتیلن را کلردار میکنند و از آن مونومر استخراج مینمایند. سپس با استفاده از کاتالیزور، اتیلن دی کلرید را پیرولیزه میکنند و از طریق شکست گرمایی، پیویسی سخت تولید مینمایند.
به طور کلی برای تولید لوله پلیکا از 2 فرآیند اصلی استفاده میشود. یکی فرآیند فشاری و دمایی است و دیگری فرآیند پیچیده شیمیایی با استفاده از پلیمرهای خاصی از پلاستیک. البته از این 2 فرآیند برای ساخت لوله پیویسی معمولی و لوله پیویسی سخت استفاده میشود و برای ساخت مدلهای دیگر لوله پلیکا و اتصالات آنها از فرآیندهای دیگری نیز استفاده میگردد.
روشهای تولید لوله پلیکا
لولههای پلیکا به 3 روش معمول و متداول تولید میشوند که عبارتند از:
- تولید به روش پوشش دهی دورانی
- تولید به روش اکستروژن (این روش متداول ترین روش تولید لوله پلیکا میباشد)
- تولید به روش تزریق یا فشاری
مزایا و معایب لوله پلیکا
لوله پلیکا مزایا و خصوصیات منحصر به فردی دارد که همین ویژگی ها باعث پر مصرف شدن و پر کاربرد بودن این نوع لولهها شدهاند. البته این لولهها معایبی نیز دارند که در زیر به همه آنها پرداخته ایم.
مزایای لولههای پولیکا
این مدل از لولهها دارای مزایای بسیاری میباشند که ذیلا به مهمترین این مزایا اشاره مینمائیم.
- وزن سبک
لوله پلیکا وزن سبک و پایینی دارد. به همین دلیل نصب و حمل و نقل آن بسیار راحت و آسان است. - قیمت ارزان
لوله پلیکا به شدت ارزان قیمت است و هزینه نصب پایینی دارد. به همین دلیل برای انتقال آب و فاضلاب مورد استفاده قرار میگیرد. البته برای انتقال فاضلاب میتوان از لوله پلی اتیلن، لولههای پوش فیت معمولی و پوش فیت سایلنت نیز استفاده کرد ولی این لولهها دارای قیمت بالایی هستند. - مقاومت در برابر خوردگی، ساییدگی و ترک
لولههای پلیکا در برابر خوردگی خارجی و داخلی، ساییدگی و ترک به شدت مقاوم هستند و دارای کمترین میزان شکست و انسداد میباشند. این لولهها همچنین بالاترین فشار ممکن را تحمل میکنند. به همین دلیل از آنها به راحتی در پروژههای زیر زمینی و زیر خاک استفاده میشود. - مقاومت در برابر مواد شیمیایی
لوله پلیکا در برابر طیف گسترده ای از مواد شیمیایی و مواد ضدعفونی کننده مقاوم است و هنگام برخورد با این مواد دچار مشکل نمیشود. این لولهها برای انتقال اسیدها، بازها، محلولهای آبی، روغنهای معدنی و فلورایدها بسیار مناسب هستند. در اکثر پروژههای زیر بنایی از لوله پلیکا استفاده میشود. - عایق حرارتی
لوله پلیکا عایق حرارتی است و در بسیاری از پروژههای عایق حرارتی از آن استفاده میشود. - نارسانای حرارت و الکتریسیته
لوله پلیکا برای حرارت و الکتریسیته رسانای بسیار ضعیفی است و ضریب انتقال حرارت پایینی دارد. به همین دلیل برای کابلهای برق و موارد پوششی استفاده میشود و هیچگونه سرایت الکتریکی ندارد. - ضد حریق
لولههای پلیکا در کل ضد حریق هستند و در مقابل اشتعال و آتش سوزی مقاوم میباشند. - ضریب اصطکاک بسیار پایین
لوله پلیکا به این دلیل که دیوارههای صاف تری دارد، باعث کاهش ضریب اصطکاک سیالات و در نتیجه مقاومت در برابر جریان میشود. - عدم تاثیر بر روی کیفیت آب
لوله پلیکا به هیچ وجه روی کیفیت آب تاثیر نمیگذارد و کیفیت آب و دیگر سیالات را تغییر نمیدهد.
قابلیت نصب سریع، عمر طولانی، داشتن سطح صاف، اتصالات بدون نشت، قابل بازیافت بودن، مقاوم بودن در برابر نفوذ ریشه درخت و داشتن سرعت بالاتر در انتقال آب و مایعات از دیگر مزایای این لولهها هستند.
معایب لولههای پولیکا
پیشتر در مورد مزایای این مدل از لولههای پرکاربرد در صنعت آب و فاضلاب و البته صنعت برق توضیحاتی کامل ارائه نمودیم. همچون هر کالای صنعتی دیگری لولههای مزبور دارای معایبی نیز میباشند.
منطقی است اینگونه بیان نمائیم اگر معایب لولههای پولیکا آنقدر مهم بوده باشد امروزه شاهد این حجم از کاربردهای آنها در صنعت نمیبودیم. در هر حال بمنظور آشنایی بیشتر با مشخصات فنی لولههای پلیکا ذیلا نسبت به بیان معایب آنها اقدام مینمائیم.
- شکننده بودن
یکی از بزرگترین معایب و مشکلات لولههای پلیکا شکننده بودن و حساس بودن آنها است. این لولهها در برابر ضربه مقاومت و تحمل کمی دارند و اگر تحت فشار زیاد قرار بگیرند، میشکنند و طول عمر مفید آنها پایین میآید. - عدم انعطاف پذیری
لولههای پلیکا به طور کلی انعطاف پذیری خیلی بالایی ندارند و در صورت فشار دچار شکستگی و تغییر شکل میشوند. برای بالا بردن انعطاف پذیری این لولهها، در هنگام ساخت آنها از نرم کننده استفاده میکنند اما این مواد نرم کننده باعث بالاتر رفتن خطر اشتعال لولههای پلیکا میشوند.
مزایای زیست محیطی لوله پلیکا
لوله پلیکا به دلیل دارا بودن ویژگی ها و مزایای زیست محیطی بی شمار و بی نظیر، بیشتر از لولههای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. قابل بازیافت بودن و تجدید پذیر بودن لولههای پلیکا باعث میشود منابع طبیعی حفظ شود، بهره وری منابع افزایش پیدا کند، مصرف انرژی کم شود و هزینههای پمپاژ کاهش پیدا کند.
لوله پلیکا یا همان لوله PVC از یک نوع پلاستیک کم کربن ساخته میشود و به همین دلیل برای ساخت، تولید و حمل و نقل به انرژی و منابع کمی نیاز دارد. بسیاری از این لولهها تجدید پذیر میباشند و به راحتی قابل بازیافت هستند.
لولههای پلیکا این قابلیت را دارند که بدون از دست دادن خواص و ویژگیهای خود، چندین بار بازیافت شوند. از لولههای بازیافت شده دوباره برای تولید لولههای جدید و دیگر محصولات PVC استفاده میشود. بهتر است بدانید هر سال حدود 50 هزار تن انواع محصولا با جنس پولیکا فقط در اروپا بازیافت میشود.
به ازای بازیافت هر 1 کیلوگرم لوله PVC معادل 2 کیلوگرم گاز دی اکسید کربن تولید و ذخیره میشود. به همین ترتیب سالانه حدود 2 میلیون تن گاز دی اکسید کربن در اروپا ذخیره میگردد.
کاربرد لوله پلیکا
از لوله پلیکا در مکان ها و بخشهای زیادی استفاده میشود زیرا هم انواع مختلفی دارد و هم دارای مقاومت بالایی میباشد. در زیر به موارد مصرف و کاربرد این لولهها اشاره شده است.
- استفاده در انتقال فاضلاب شهری، خانگی و ساختمانی که البته کاربرد خانگی آن بسیار بیشتر است.
- کاربرد در آبرسانی شهری
- آبرسانی ساختمان ها و مجتمعهای مسکونی
- آبیاری مزرعهها و مزارع کشاورزی (تحت فشار)
- آبرسانی از چاههای آب به سمت مزارع
- سیستمهای هواکشی ساختمان
- انتقال کابلهای برق، نیرو و مخابرات
- تخلیه آب باران
- استفاده جهت ساخت ناودانی و ونت خروج گازهای بدبو از سرویسهای بهداشتی
دوام و طول عمر لولههای پلیکا
لولههای پلیکا به طور کلی دارای عمر طولانی و دوام بالایی هستند. این لولهها معمولا بین 50 تا 70 سال عمر میکنند و دوام دارند. البته لولههای زیر زمینی خیلی بیشتر از این مقدار دارای طول عمر هستند. لولههای پلیکا خیلی به ندرت دچار شکستگی و ترک میشوند و نگهداری از آنها بسیار آسان، کم هزینه و مقرون به صرفه میباشد.
بهتر است بدانید که نور خورشید و آفتاب، باعث ضعیف شدن و کاهش ماندگاری و عمر پلیکا میشود. البته متخصصان برای کاهش میزان نفوذ اشعه نور خورشید و جلوگیری کردن از آسیب دیدن لولهها، در ساخت آنها از تیتانیوم استفاده میکنند. اضافه کردن تیتانیوم و برخی مواد دیگر به ترکیبات لوله پلیکا باعث میشود ماندگاری و دوام لولهها افزایش پیدا کند و عمر مفید آنها بالا برود. بیشترین مورد استفاده از لولههای پلیکا در زیر زمین و برای آبرسانی و زهکشی است، به همین دلیل در اکثر مواقع نور خورشید و اشعههای آن برای این لولهها مشکلی ایجاد نمیکند.
نکات مهم هنگام خرید لوله پلیکا
هنگام انتخاب و خرید لوله پلیکا سعی کنید به چند نکته توجه نمایید تا بهترین و مناسب ترین انتخاب ممکن را داشته باشید. این نکات مهم عبارتند از:
- رنگ لوله هیچ ارتباطی با کیفیت آن ندارد. لولههای پلیکا میتوانند روشن، تیره، سفید و یا آبی باشند.
- حتما گواهینامه استاندارد لوله را چک کنید و اطلاعات داخل آن را با نوشتههای روی لوله مطابقت دهید. همچنین دقت کنید که گواهی استاندارد دارای اعتبار باشد، دقیقا مربوط به همان شرکت سازنده باشد و حتما مربوط به همان محصول شما باشد.
- هر لوله دارای یک استاندارد مشخص است. مثلا لولههای مناسب برای فاضلاب داخل ساختمان دارای استاندارد 9119 میباشند و لولههای پلیکا فاضلابی مناسب برای فاضلاب خارج ساختمان و جمع آوری آب های سطحی و زیر خاکی استاندارد 9118 دارند.
- لولههای مناسب برای ناودان ها و هواکش ها استاندارد 12142 دارند، لولههای مناسب برای انتقال آب تحت فشار دارای استاندارد 9117 میباشند و لولههای مناسب برای انتقال آب باران جهت نصب روی کار و کابل های مخابراتی و برق استاندارد ملی ISIRI ایران را دارند.
چگونگی نصب لوله پلیکا
قبل از اقدام به نصب لوله پلیکا حتما از یک مهندس و کارشناس که با ساز و کار لولههای پولیکا آشنایی کافی دارد، کمک بگیرید. برای نصب هر لوله باید حتما یک سری نکات و موارد رعایت شود تا هم راندمان لوله بالا برود و هم عمر مفید آن افزایش یابد. این نکات و موارد عبارتند از:
- کوپلر و واشر را به صورت نر و ماده به یکدیگر نصب کنید. بهتر است از اتصالات مخصوص به خود لوله پلیکا استفاده کنید.
- انتهای هر لوله پلیکا باید به صورت مربعی بریده شود. همچنین اتصالات بین دو لوله نباید بیش از حد محکم شوند. سعی کنید هنگام لوله کشی از آب سرد نیز استفاده نمایید.
- بین گیرههای آچار لوله، از ضربه گیر استفاده کنید تا به لوله آسیب نرسد.
- لولهها باید همگی به یک سمت پیچانده شوند و اتصالات تمیز و بدون زدگی باشد.
- برای اجرای عملیات آب بندی لوله از نوار تفلون و یا درزگیر کنافی استفاده کنید تا به اتصالات آسیبی نرسد.
- این لولهها را حداقل در عمق 1.2 متری زمین دفن کنید و سعی نمایید بین لوله با زمین فضای خالی وجود داشته باشد.
- خط لوله پلیکا نصب شده نباید بیش از اندازه طولانی باشد و باید در هر 100 متر، 4 عدد دریچه هوا وجود داشته باشد.
- هنگام نصب لوله پلیکا حتما به ضریب انبساط خطی لوله توجه کنید.
- حتما دقت کنید اتصالات شل، آویزان و یا بی ثبات نباشند زیرا در اینصورت ممکن است لوله دچار حرکت و یا لغزش شود.
- هنگام نصب حتما به تفاوت دمایی لوله و محیط توجه کنید.
اتصالات لوله پولیکا
همانطور که در بالا گفته شد، لولههای پلیکا انواع مختلفی دارند و دارای کاربردهای متنوعی نیز میباشند. به همین دلیل اتصالات مختلفی هم دارند و به شکل ها و انواع گوناگونی وصل میشوند تا بتوان از آنها در هر شرایط و محیطی استفاده کرد. برای اینکه شما بفهمید لولههای پولیکا را به چه روشی و چگونه به هم وصل کنید و از چه نوع اتصالی استفاده نمایید، باید بهاندازه لوله، نوع و ضخامت آن توجه کنید.
اکثر لولههای پلیکا به شکل چسبی به هم متصل میشوند. به این صورت که با چسب دو سر لوله را به هم وصل میکنند. بهتر است بدانید نباید از چسب بیش از اندازه استفاده کرد زیرا باعث میشود لوله نرم و خراب شود. همچنین نباید از چسب کمتر از حد استفاده کرد زیرا باعث میشود لولهها به خوبی به یکدیگر وصل نشوند و بین آنها حفره ایجاد شود، در نتیجه مایعات و سیالات موجود در لولهها به بیرون نشت کنند.
در برخی موارد به دلیل جنس سخت لولهها، استفاده از چسب ممکن نیست. در این موارد از گرم کردن لولهها و نصب و اتصال آنها بعد از گرم و نرم شدن، استفاده میکنند.
در زیر به مهم ترین و کاربردی ترین لوازم و اتصالاتی که برای نصب و وصل کردن لولههای پلیکا به هم نیاز دارید، اشاره کردهایم.
- سه راه دریچه بازدید
از سه راه دریچه بازدید برای رفع گرفتگی لولهها و آزمایش آب بندی آنها استفاده میگردد. سه راه دریچه بازدید به صورت افقی در انتهای لولههای فرعی نصب میشود و برای رفع گرفتگی و تمیز کردن لولههای داخلی مورد استفاده قرار میگیرد. - زانویی و رابط چند راهی
از زانویی و رابط چند راهی برای نصب انشعابات و لولههای فرعی استفاده میشود. زانویی و رابط چند راهی در مواقعی که باید پیچ به لوله وصل شود، به شدت کاربردی است و مورد استفاده قرار میگیرد. - رابط برطرف کننده بو
از رابط برطرف کننده بو برای آب بندی کردن محل اتصالات استفاده میشود و اکثر مواقع در وصل کردن سیفون به توالت مورد استفاده قرار میگیرد. - اتصال سیفون گلویی
از اتصال سیفون گلویی برای وصل کردن سرویس بهداشتی به لوله فاضلاب استفاده میگردد.
قیمت لوله پلیکا
قیمت لوله پلیکا به عوامل زیادی نظیر میزان پودر پیویسی استفاده شده در هنگام تولید آن، ضخامت، نوع، مدل و شرکت تولید کننده آن بستگی دارد. هرچه مقدار پودر استفاده شده در لوله بیشتر باشد، لوله هم مقاومت بالاتر و جنس بهتری دارد و هم دارای قیمت بیشتری است. همچنین بهتر است بدانید هرچه ضخامت لولههای پولیکا بیشتر باشد، جنس بهتری دارند و گران تر هستند و برای مصارف مهمتری استفاده میشوند.
شما میتوانید برای اطلاع دقیق از قیمت لوله پلیکا و ثبت سفارش خود با کارشناسان ما در بخش فروش تماس بگیرید.
البته در بازار لولههای پلیکا ارزان قیمت نیز وجود دارد اما این لولهها اکثرا دارای فشار ضعیفی هستند و عمر مفید زیادی ندارند. لولههای فشار ضعیف، دارای ضخامت پایینی هستند و استاندارد نمیباشند، به همین دلیل قیمت آنها از دیگر لولههای پلیکا موجود در بازار ارزانتر و پایینتر است. لولههای پلیکا فشار ضعیف در سایزهای 63، 90، 110، 125، 160، 200 و 250 و در دو نوع گرانولی و پودری موجود هستند و همانند لوله کاروگیت بصورت شاخه ای تولید و قیمت گذاری میگردند.
اگر میخواهید در مورد پلی وینیل کراید اطلاعات بیشتری کسب کنید روی آن کلیک کنید.