طیف گسترده ای از مواد شیمیایی در صنایع گوناگون سرتاسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند. استفاده از مواد شیمیایی بلحاظ کاربردی، در حقیقت هیچوقت محدودیت پذیر نیست. چراکه از تصفیه آب و نگهداری و ساخت مواد غذایی گرفته تا ساخت اسباب بازی های کوچک، دستگاه های صنعتی و ماشین های غول پیکر، متولیان امر به بهره گیری از عناصر مختلف روی آورده اند.
این میزان از رشد و فراگیری استفاده از سیالات و پودرهای شمیکال و سودهای گسترده‌ی آن در بازارهای جهانی، صنعت ساخت انواع مخازن نگهداری سیالات شیمیایی، از جمله مخزن اسید را نیز با گسترش باورنکردنی همراه ساخته است. بطوری که امروزه انواع مخازن از جنسهای استیل، PP، PE، GRP، گالوانیزه و… تولید گردیده و برای دپو و حمل ایمن و مطمئن مواد شیمیایی و اسیدی، بکار گرفته میشوند. همواره بایستی بخاطر داشت که در کنار مزایای تمام نشدنی عناصر شمیکال، هرگونه انتشار برخی از آنها، میتواند خسارات جبران ناپذیری را به سلامت و دارایی‌های انسان و محیط زیست وارد آورد!.
وضعیت بازار جهانی مواد شیمیایی
بازار جهانی مواد شیمیایی همواره فرصت انجام مبادلات مالی گسترده ای را فراهم آورده است. بازاری که در ابتدا، در انحصار آمریکا و کشورهای اروپایی قرار داشت. ولی امروزه چین به تنهایی با سلطه بر حدود 45% از بازار جهانی مواد شیمیایی، به قدرت اول این عرصه تبدیل شده است. علاوه بر کشور چین، کشورهای:
- ژاپن
- کره جنوبی
- هند
- و تایوان
نیز در میان 10 کشور برتر جهان در تولید و صادرات ماده‌های شیمیایی قرار دارند. درحالیکه کشورهای غرب آسیا، از جمله ایران بطور جدی از این بازار غافل مانده اند!!. برای درک بهتر اهمیت بازار خرید جهانی سیالات و مواد اسیدی و شمیکال، ذکر این نکته الزامیست که در سال 2020، حجم معاملات معادل 3469 میلیارد دلار ثبت شده است. جالب تر آنکه بدانید:
در کنار مواد شیمیایی مختلف، انواع اسیدها نیز دارای رشد تضمین شده‌ای در بازار آینده‌ی این صنعت هستند. زیرا acidها کاربردهای بسیار گسترده‌ای داشته و در ساخت هزاران دستگاه، بکار گرفته میشوند. علی‌الخصوص اسیدهای نیتریک و سولفوریک، همواره یک پای فروشهای گسترده بازار جهانی مواد شیمیایی بوده‌اند.
طبقه بندی مواد شیمیایی
گونه های مختلفی از طبقه بندی و دسته بندی مواد شیمیایی در سطح جهان ارائه میشود. اما همواره کلی ترین حالت دسته بندی ترکیبات را میتوان بدین گونه شرح داد:
- ترکیبات شیمیایی آلی.
- مواد معدنی.
ویژگیهای متعددی را میتوان برای هریک از گروه های فوق برشمرد. ولی بطورکلی شاخص ترین تفاوت این دو گروه، وجود همیشگی عنصر کربن در ترکیبات آلی و بالطبع کاهش مقدار کربن یا عدم وجود آن در ترکیبهای شیمیایی معدنی است.
1. ترکیبات شیمیایی آلی
اگرچه بدلیل تمرکز ترکیبات آلی بر روی ترکیبها و مواد شیمیایی حاصله از پیوندهای فلزات و کربنها، دنیای مطالعاتی این نوع ترکیبها بسته تر است. اما محصولات تولیدشده از آنها، دارای ویژگیهای جالب توجهی هستند. یکی از آنها، مقاومت بالای حرارتی محصولات تولیدی از ترکیبات آلی می باشد. مزیتی که با توجه به وجود همیشگی کربن در ترکیبهای آلی، به ارمغان آمده است. درسوی مقابل، محصولات بر پایه مواد شیمیایی معدنی، مقاومت حرارتی چندان قابل توجهی را ارائه نمیدهند.
پیشتر در زمانهای قدیم تصور میشد که ترکیبهای شیمیایی آلی، تنها توسط ماده‌های خارج‌شده از بدن موجودات زنده تولید میگردند. ولی حدود 190 سال پیش، مطالعات WOHLER نشان داد که امکان تولید بسیاری از مواد آلی در آزمایشگاه‌ها نیز وجود دارد. تولید بیشتر از 950.000 ماده آلی در آزمایشگاه‌ها در حال حاضر، خود گویای:
- اهمیت کشف امکان تولید ازمایشگاهی اینگونه مواد
- و نقش گسترده ترکیبات شیمیایی آلی در زندگی امروز بشر،
می باشد.
2. مواد شیمیایی معدنی
گستره‌ی توضیحات و نتایج ترکیبات شیمیایی معدنی، بسیار بیکران است. به‌طور خلاصه میتوان عنوان داشت که:
مطالعات مواد شیمیایی معدنی، غالباَ بر روی ترکیبات معدنی فاقد کربن صورت می‌پذیرد. البته گاهاَ در برخی از زیرمجموعه‌های ترکیبات معدنی، همانند «ترکیبهای آلی-فلزی» شاهد وجود کربنهای چسبیده به فلزها هستیم.
آمونیاک ها، کلرها و اکسیدهای طبیعی تیتانیوم از جمله‌ی مواد شیمیایی معدنی بسیار پرکاربرد بشمار میروند. چنان‌که امروزه در طیف گسترده ای از کاربردها نظیر:
- تولید ماده پرکاربرد پی وی سی (که امروزه از همین ماده در صدها نیاز صنعتی استفاده میشود)،
- تهیه‌ی سوخت هواپیماهای صوت شکن و موشکها،
- ساخت بمب،
- تولید پلاستیک و پلیمرها،
- کارخانجات ساخت کودهای شیمیایی، حشره‌کش و قارچ‌کش و مواد اصلاح کننده‌ی خاک‌ها،
- انواع داروهای شیمیایی،
- رنگدانه (استفاده در صنایع رنگرزی و رنگسازی)،
- پروداکت لوازم بهداشتی – آرایشی،
- واحدهای کاغذسازی و تولید جوهر،
- تصفیه‌های شیمیایی،
- تهیه‌ی انواع کاور و بکارگیری به عنوان کاتالیزور،
و… دخیل می‌باشند. برخی از عناصر معدنی، دارای خاصیتهای رسانایی بالایی بوده و برخی دیگر نیز دارای هدایت الکتریکی ضعیفی هستند. ویژگی مشترک اینگونه مواد شیمیایی البته، مربوط به «نقطه‌ی ذوب بالا» و «مقاومت حرارتی پایین» می باشد. تمامی ماده های شیمیایی تولیدشده در آزمایشگاه ها برای عرضه به بازارهای آزاد، باید دارای بسته‌بندی مناسبی باشند. معمولاَ مواردی نظیر: نام ماده و فرمول ساختاری آن، روی بسته یا لیبل چسبیده به بسته، حک میشود.
دسته بندی حالات مواد شیمیایی
براساس حالت فیزیکی مواد شیمیایی، این عناصر را میتوان در چهار گروه:
- جامدات
- مایعات
- گازها
- و پلاسماها
دسته بندی نمود. غالباَ اگر هم تغییر حالتی در مواد شیمیایی صورت بگیرد، مربوط به القای ویژگیهایی همچون:
- تغییرهای مداوم یا شدید دمایی؛ و
- فشارهای وارده،
به ماده می‌باشد. بعنوان مثال پلیمرهایی که در ساخت لوله‌ها، بدنه تجهیزات صنعتی و… بکار گرفته میشوند، ابتدا به صورت پودر یا تکه‌های جامد به قالبها اضافه میشوند. سپس تحت حرارتدهی بسیار بالا، به مایع مذاب تبدیل میشوند. البته باید عنوان داشت که در حالت عادی، کاملاَ به صورت جامد دیده می شوند. یا بعنوان مثال گازها ممکنست در فشارهای بالا یا دماهای بسیار پایین، (به سمت مایع‌شدن) تغییر حالت دهند.
ریزدسته بندی صنعتی ماده های شیمیایی
علاوه بر دسته بندی کلی مواد شیمیایی به گونه های «معدنی» و «آلی»، میتوان این ماده ها را به خانواده‌های کوچکتری تقسیم نمود. خانواده‌های شیمیایی که بر اساس ساختار و یا نوع کاربرد و اضافه سازیشان، قابلیت تفکیک دارند. نمونه‌های مختلف این تقسیم بندی ها عبارتست از:
- ترکیبات پلیمری:
شامل انواع پلی آمید، پلی اتیلن، پلی پروپیلن، فایبرگلاس، ماده ABS، پلی‌کربنات و طیف های مشتقانی از آنها. (مواد شیمیایی پلیمری، بسیار مقرون بصرفه و کاربردی هستند)
- عناصر حل کننده:
عناصر کمک کننده به حل دو ماده در هم یا همان حلالها، همواره برای واکنشدهی بهتر ماده های شیمیایی با همدیگر، بکار میروند.
- رزین‌ها:
گونه های مختلف رزین را غالباَ همگان برای تولید عناصر جالب توجه دکوراتیو می شناسند. همچنین در کفسازی های زینتی بناها نیز از گونه های مختلف رزین در ترکیب با مواد شیمیایی دیگر، استفاده میشود. اما رزین ها در نقش تقویت کننده‌ی بدنه های صنعتی از جنس فایبرگلاس و سختی گیری آب نیز عملکرد بینظیری ارائه میکنند.
- مواد پلاستی سایزری:
این ماده‌های شیمیایی به ترکیبات مختلف افزوده می شوند تا علاوه بر نرم نمودن ماده‌ی حاصله، میزان انعطاف آن را نیز افزایش دهند. اسمشان نیز دقیقاَ برگرفته از همین هدف است. زیرا تلاش دارند تا میزان تغییر شکل پذیری ماده جدید (ترکیب حاصله) را زیاد کنند. ضمن اینکه با استفاده از پلاستی سایزرها، ویسکوزینه نیز کاهش می‌یابد.
- روغنها و ترکیبهای سیلیکون:
مهمترین مشخصه‌ی روغنها، «غیر قطبی بودن» آنهاست. وجه اشتراک روغنها با ترکیبات سیلیکونی، اینست که عناصر سیلیکونی گاهاَ بصورت روغنی مشاهده میگردند. البته این 2گروه، بلحاظ ساختاری متفاوت بوده و نقطه‌ی مشترک ترکیبات سیلیکونی، ساخت آنها بر پایه‌ی «سیلیکون» است.
- چسب‌ها:
شامل مواد شیمیایی است که با سنتز آنها، میتوان انواع موم‌های چسبنده و چسبهای قدرتمند را تولید نمود. چسبهای تولیدشده نه فقط برای اتصال قطعات شکسته به‌هم؛ بلکه در قالب ترکیبات مختلف نیز قابلیت استفاده دارند.
ویژگی های کمیتی ماده‌های شیمیایی چیست؟
فارغ از فرمولها، عناصر بکاررفته و ویژگیهای شمیکال مواد شیمیایی، برای این ماده ها میتوان ویژگی های کمیتی متعدد دیگری را نیز در نظر گرفت. چنان که مواد شیمیایی را میتوان بر اساس مولفه هایی همانند:
- نوع بارهای الکتریکی. (حالات مختلف خنثی، دارای بار الکتریکی + ، دارای بار الکتریکی – و…)
- میزان اکسایش و شرایط اکسیداسیون ماده
- میزان PH
- قدرت و شدت تجزیه پذیری و انحلال
- وزن مولکولی
- جرم و چگالی. (حتی در محصولات حاصله از ماده های شیمیایی)
و… نیز طبقه بندی کرد.
طبقه بندی پایه ای مواد شیمیایی
بلحاظ ساختاری و خاصیت های شیمیایی نیز، مواد شیمیایی پایه را میتوان در گونه‌های مختلفی تقسیم نمود:
- ماده های شیمیایی افزودنی:
بسیاری از مواد افزودنی متفرقه را میتوان یافت که اگرچه کاربردهای صنعتی بسیار گسترده ای دارند. ولی نمیتوان آنها را در دسته های کاملاَ مربوط تقسیم بندی نمود. غالباَ حجم اضافه‌سازی ماده‌های افزودنی به ترکیبات صنعتی، زیاد نمی باشد. اما بهرحال تاثیرات ویژه ای را به کیفیت و کارایی و البته شکل نهایی محصول اضافه میکنند. (همانند افزودن مواد آنتی یووی به بدنه‌ی مخازن و تجهیزات صنعتی که باید بطور مداوم در فضای باز و در مقابل اشعه‌های فرابنفش خورشیدی استقرار داشته باشند)
- سنگهای خام استخراجی:
شامل سنگ های خامی که از معدن استخراج میگردند. سپس از برخی از انواع اسیدها یا دستگاه های سپراتور استفاده میشود تا عملیات تفکیک سنگهای گرانقیمت از عناصر زاید، صورت بگیرد.
- نمک‌ها:
نمک ها میتوانند به گونه‌ی «آلی» یا «معدنی» باشند. درون محلولهای آبی، انواع ترکیبات یونی یافت میشود که بسته به نوع نمک و واکنشها، دارای دو حالت عمده هستند. ترکیبات یونی با بارهای منفی یا همان آنیون‌ها؛ و ترکیب های یونی دارای بارهای مثبت یا همان کاتیون‌ها.
- بازها:
همانند اسیدها، حالت تهاجمی و خورنده ای داشته و کاربردهای صنعتی فراوانی دارند.
- عناصر پلیمری و پتروشیمی:
شامل انواع ترکیبات پلیمری و همچنین انواع ماده شیمیایی بکار رفته در ترکیبات پتروشیمی که بر پایه نفت هستند. اگرچه که عناصر پلیمری در قیاس با ماده‌های بکار رفته در ترکیبهای پتروشیمی، ویژگیهای کاملاَ متفاوتی دارند. یعنی بسیار سبک بوده و ضمن مقاومت ضربه‌ای بالا، بسیار مقرون بصرفه نیز هستند.
- اسیدها:
ترکیبات شدیداَ خورنده‌ای که غالباَ در غلظتهای یکسان، در مقایسه با بسیاری از سیالات و مواد شیمیایی، خطرناکتر هستند. در زیر به برخی از اسیدهای تولیدی گروه صنعتی سازآب اشاره خواهیم نمود.
اسید کلریدریک
گونه ای از خانواده‌ی اسیدهاست که دارای بوی شدیداَ تندی است. پی هاش ثبت‌شده برای این اسیدها، غالباَ بین 0 تا 2 بوده و بلحاظ ظاهری، بی رنگ است. میزان خورندگی این اسیدها بسیار بالاست؛ ولی درون آب، بصورت کامل تفکیک میگردند. به‌همین دلیل بمنظور ساخت نمک‌های دارای «کلرید آنیون» بکار گرفته میشوند.
کاربردهای این نوع acid، ترکیبی از مزایای طیفهای گسترده ای از مواد شیمیایی می‌باشد. از همین رو محبوبیت اسید کلریک بسیار بالاست و کارشناسان، آینده‌ی ویژه ای را نیز برای این سیالات در بازارهای جهانی متصور هستند. مهمترین کاربردهای این سیالات عبارتست از:
- پردازش چرم‌های خام در صنعت.
- نوع رقیق یا کم غلظت این ماده ها، برای عملیات رفع رسوب بسیار کاربردی هستند.
- تصفیه‌ی فلزات و پردازش فولادهای مقاوم صنعتی
- ریکاوری رزین های سختی گیر
- فرآوری شکر
- پردازش انواع مواد شیمیایی در تولید ژلاتین‌ها
- ماده‌ی موثر در ساخت تجهیزات انفجاری و ترکیبات وسایل آتش بازی
- در پروداکت انواع نوشیدنیها و محصولات غذایی، بکار می روند.
- تفکیک و پالایش سنگهای ارزشمند صنعتی. (دارای ویژگی مشابه با برخی از مواد شیمیایی پالایشگر و اسیدهای نیتریک و سولفوریک که همین قابلیت را دارند)
اسید نیتریک
نیتریک اسید (HNO3)، نوعی ACID قدرتمند معدنیست که نباید فریب ظاهر بی‌رنگ آن را خورد. زیرا علاوه بر قدرت خورندگی بالا، پراکندگی بوی آن نیز میتواند موجب خفگی شود!!. این نوع acidها در زمره‌ی «مواد شیمیایی – اسیدی با قابلیت اختلاط راحت با آب»، قرار دارند. چراکه با نسبت‌های مختلفی، قابلیت آمیختگی با آب را خواهند داشت. مسئله‌ای که منجر به گسترش کاربرد های اسید نیتریک شده است. امروزه اسیدهای نیتریک در طیف های مختلفی از کاربردها، قابل استفاده هستند:
- کشاورزی: تهیه کودهای آلی، ساخت قارچکش‌ها و اسیدی نمودن خاک برای مقاصد مختلف.
- ساخت تجهیزات انفجاری: همانند تی ان تی و تولید سوخت موردنیاز موشکها.
- صنعت تولید پلیمر: ساخت انواع پلیمرها، انواع الیاف مصنوعی، نایلون و…
- صنایع دارویی – آزمایشگاهی: ساخت دارو، تهیه‌ی ترکیبهای نیتروژن‌دار، مطالعات پژوهشی، تفکیک فلزهای ارزشمند از ترکیبات زایده‌ی چسبیده و…
- محصولات مختلف: تهیه‌ی رنگ، عناصر لاکی، تولید محصولات شوینده، محصولات دکوراتیو بر پایه‌ی چوبهای تغییر شکل داده‌شده.
ذکر این نکته الزامیست که اسید نیتریک، در زمره‌ی تهاجمی ترین اسیدها قرار دارد. بدین دلیل، مخاطرات این سیالات (شامل سوزاندن پوست و اختلال در نفس کشیدن افراد و…)، بیشتر از طیف زیادی از انواع مواد شیمیایی است.
اسید سولفوریک
پر استفاده ترین نوع اسیدها در میان انواع مواد شیمیایی، بدون شک «اسید سولفوریک» می باشد که از همین رو با نام «خون شیمی» نیز شناخته میشود. ماده‌ی «H2SO4» یا همان سولفوریک اسید، غالباَ در سه حالت کلی دسته بندی میشود:
- حالت رقیق: محلولهای تا 40 درصد غلظت.
- حالت متوسط: محلولهای از 40 تا 65 درصد غلظت.
- غلیظ: محلولهایی با درصد غلیظ بودن بیش از 65%.
سولفوریک اسیدهای بخصوص غلیظ، شرایط نگهداری خاصتری را در مقایسه با اکثر مواد شیمیایی دارند. بطوریکه توصیه میشود ذخیره سازی اینگونه سیالات تا غلظت 85%، در مخزنهای مطمئن فایبرگلاسی چندلایه صورت گیرد. سولفوریک اسیدهای پرغلظت نیز، بایستی حتی الامکان در تانکرهای کربن فولاد با ضخامت جداره‌ی بیش از 2 میلیمتر نگهداری شوند. دلیل این میزان از حساسیت نگهداری SULPHURIC ACID ها را میتوان به شدت گیری دمایشان در غلظتهای بالا مربوط دانست. چنان‌که در حجم غلظت بیش از 97%، دمای این سیالات به 330 درجه نیز می‌رسد!!. چالشی که غالباَ در نگهداری اکثر مواد شیمیایی، با آن روبرو نخواهیم بود. از مهمترین کاربردهای اینگونه سیالات اسیدی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- صنایع دفاعی: تهیه‌ی دودهای مصنوعی و جلوه‌های سینمایی و ساخت ترکیبات انفجاری.
- ایجاد ترکیبات صنعتی: ساخت رنگها، انواع منسوجات بر پایه‌ی مواد و سیالات معدنی و آلی، الکترولیت باتریهای سربی و…
- کشاورزی: تهیه‌ی کودهای شیمیایی.
- استخراجات معدنی: نقش خالص ساز و تفکیک کننده‌ی سنگهای معدنی ارزشمند را دارد.
نکته: عملیات ریکاوری و بازیافت رزین‌ها در فیلتر های تهیه‌ی آب مقطر، با استفاده از سولفوریک اسیدها صورت می‌پذیرد. درادامه به ویژگیهای رزین های سختی گیر نیز اشاره خواهیم نمود.
رزین سختی گیر
آبهای سخت میتوانند چه بلحاظ سلامت افراد و چه بلحاظ آسیب به دستگاه‌های صنعتی، تأثیرات مخربی داشته باشند. بصورتی که مصرف مداوم آب های سخت، تأثیرات گوارشی شدیدی را در انسان بوجود می آورد. انواع مواد شیمیایی رزین سختی گیر، قابلیت:
- حذف یونهای سخت‌کننده‌ی آب
- و ساخت آب نرم و مناسب
را دارا می باشند. این روش بسیار مقرون بصرفه نیز بوده و در فرآیندهای تصفیه آب، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. رزین های سختی گیر تولیدی شرکت سازآب، در سه مدل مختلف و کاربردی زیر تولید میگردند:
- رزینهای کاتیونی:
انواع رزین های کاتیونی در دو ورژن «قوی» و «ضعیف» تولید میشوند. مدلهای ضعیف، کارکردی محدودتر دارند. اما رزین های کاتیونی قوی، قابلیت حذف کامل بارهای مثبت و عناصر کاتیونی محلول در آب را خواهند داشت.
- رزین های آنیونی:
مواد شیمیایی موسوم به رزین های آنیونی نیز شامل دو نوع «ضعیف» و «قوی» هستند. برخلاف رزینهای کاتیونی قوی، رزین های انیونی قوی میتوانند همه‌ی آنیون ها و بارهای منفی محلول در آب را از بین ببرند. بدین منظور، هم از مدلهای آنیونی قوی و هم از مدلهای کاتیونی قوی، در ساخت آبهای کاملاَ خالص استفاده میشود.
- رزینهای میکس بد (MIXED BED):
ترکیب موثر و قدرتمندی از رزین های آنیونی و کاتیونی به شمار می روند. جالب است بدانید که محصولات شرکت پرولایت انگلستان در هر سه نوع resin نامبرده، معروفترین برند در سراسر جهان است.
نگهداری و حمل مواد شیمیایی
جهت حمل و ذخیره سازی مواد شیمیایی، از انواع مخازن حمل و نگهداری سیالات شیمیایی استفاده میشود. طراحی های متنوع مخازن (عمودی، افقی، زیرپله‌ای، ته قیفی و…) موجب شده تا در انواع محدودیتهای فضایی، قابلیت نصب داشته باشند. بعلاوه اینکه برخی از تانکرها نیز دارای شاسی انتقال بوده و بطور تخصصی برای حمل بکار میروند. برخی از مخازن استوانهای در ظرفیتهای مختلف، قابلیت اتصال به کشنده‌های سنگین را داشته و با نام «تریلی حمل اسید» شناخته میشوند.
مخازن مناسب برای نگهداری و حمل مواد شیمیایی، باید به گونه ای طراحی شوند که:
- هیچگونه نشتی در آنها رخ ندهد.
- واکنشدهی با عناصر شیمیایی و اسیدی نداشته باشند.
- تخلیه سیالات به راحتی و تا آخرین قطره از آنها صورت پذیرد.
- در برابر ضربات و فشارهای وارده‌ی معمول، مقاوم باشند.
- حتی الامکان ونتهایی در آنها تعبیه شود تا گازهای اضافه را برای جلوگیری از متراکم شدن بیش از حد، تخلیه کنند.
توصیه های ایمنی نگهداری مواد شیمیایی
پیش و بعد از ذخیره سازی و حمل سیالات و مواد شیمیایی، توجه به برخی از نکات میتواند حائز اهمیت باشد:
- تخلیه‌ی مواد شیمیایی و اسیدی بهتر است تا آخرین ذره‌ی ممکن صورت بگیرد. هم از بعد بهینه‌سازی مالی؛ و هم به جهت عدم باقی نماندن عناصر شیمیایی در کف مخازن و تشکیل رسوب. تشکیل رسوب، میتواند کف مخازن را به مرور سوراخ نماید. فلذا در صورت عدم آگاهی اپراتور، احتمال وقوع حوادث خطرناک وجود خواهد داشت.
- اسیدها و برخی سیالات شیمیایی در غلظتهای بالا، بسیار خطرناک بوده و قابلیت انفجار دارند. بنابراین هرگونه مواد قابل اشتعال را دور از مخازن نگهداری سیالات خطرناک نگه دارید.
- استفاده از ماسک، لباسهای مقاوم در مقابل acid، دستکشهای مخصوص، کفشهای کار ویژه و… الزامیست.
- حتماَ هنگام کار با اسیدهایی همچون اسید نیتریک و کلریدریک، از ماسک استفاده کنید. زیرا بوی انتشار یافته از اینگونه سیالات نیز میتواند خفه‌کننده باشد!!.
- دمای محیط نگهداری و میزان تابش مستقیم به تانکرها، بسته به نوع ماده دپوشده بسیار مهم است. بنابراین شدیداَ بدان توجه داشته باشید.
- اکثراَ اسیدهای با غلظت بیش از 90 درصد را باید در مخازن حمل آلومینیومی و یا استیل، جابجا نمود. قوانین مربوط به چسباندن لیبل های خطر به مخازن را جدی گرفته و بدان عمل نمایید. (البته به واکنشدهی این سیالات با فلزها و آزادسازی هیدروژن نیز باید توجه داشت)
- بهترست در بسیاری از انتقالها، تانکر موردنظر بطور کامل مهر و موم گردد.
- مخازن نگهداری سولفوریک اسیدها، به هیچ عنوان نباید در فضای گرم و در معرض آفتاب، جانمایی گردد!.
کنترل نشت مواد شیمیایی
بطورکلی هرگونه مواد شیمیایی، دارای ارزش مالی خاص خود بوده و باید از نشت آنها جلوگیری نمود. موضوع کنترل نشت سیالات شیمیایی و اسیدی، اما در بحث مخاطرات برای سلامتی انسان بسیار پراهمیت‌تر میشود. بخصوص به هنگام نگهداری و حمل سیالات اسیدی و عناصر شیمیایی غلیظ، خطرناک و شدیداَ خورنده. برخی از عناصر شمیکال به هنگام نشت، خطرات کمتری را متوجه پیرامون میکنند. بعنوان مثال ماده «پلی اتیلن ترفتالات» که گونه‌ای از پلیمرهاست،
- نه در حالت خام؛
- و نه در حالت به محصول تبدیل‌شده (مثلاَ پلاستیکهای بسته بندی محصولات غذایی که به وفور در طبیعت رها شده‌اند)،
هیچگونه خطر زیست محیطی خاصی را بوجود نمی‌آورد. درسوی مقابل مثلاَ نشت نیتریک اسید هم بصورت پاشش و هم بصورت انتشار گاز، میتواند شدیداَ خطرناک باشد. هنگام نشت سیالات خطرناک، میتوان سریعاَ روشهای:
- استفاده از مواد جذب کننده
- و همچنین پمپاژ قدرتمند سطح،
را بکار گرفت. اهمیت بهره گیری از هر دو روش، در فاکتورهایی همچون: «حفظ سلامت انسان و دارایی‌های طبیعت» و «عدم نفوذ مواد شیمیایی و اسیدی به منابع و سفره‌های آب زیرزمینی» بیش از پیش به چشم می‌آید.
