چالش های نمک زدایی آب در آسیا
نمک زدایی هنوز بخش بسیار کوچکی از تراز کلی آب در اکثر کشورهای آسیا است. نصب و راه اندازی انواع آب شیرین کن صنعتی اسمز معکوس یا مدلهای دریایی، روند مقرون بصرفه ای را برای تصفیه آب در کشورهای آسیایی، بخصوص کشورهای حوزه خلیج فارس ایجاد نموده است.
بسیاری از مناطق آسیا به عنوان یکی از سخت ترین مناطق جهان در مورد نفوذ آب های زیرزمینی شور، در تلاش برای دسترسی به آب آشامیدنی سالم هستند. انتظار می رود تغییرات آب و هوایی این مشکل را برای کشور های آسیایی تشدید کند. زیرا افزایش سطح دریا باعث نفوذ بیشتر آب شور به منابع آب های ساحلی و زیرزمینی می شود. برخی از کشورهای آسیایی در حال حاضر برای تامین آب آشامیدنی به فناوری های نمک زدایی روی آوردهاند. بطوریکه امروزه کشورهای آسیایی عربستان سعودی و امارات متحده عربی بعنوان پیشروترین کشورها در بحث تولید حجمی آب شیرین و استفاده از انواع کارخانه ها و تجهیزات آب شیرین کن صنعتی در جهان شناخته میشوند.
چالش های اصلی بخش نمک زدایی آب در آسیا
با تقریباً یک دهه تجربه در ترویج و فروش انواع سیستمهای تصفیه آب (از جمله آب شیرین کن دریایی)، «چن روزنفلد» مدیر فروش و راهحلها در مجموعه صنعتی «IDE Technologies» عنوان میدارد: «چالش های اصلی پیش روی کشورهایی که می خواهند نمک زدایی را اتخاذ کنند، یک چارچوب قانونی است». وی همچنین میافزاید:
این چارچوب قانونی، امکان مشارکت عمومی – خصوصی (PPPs) و امتیازات بلندمدت را فراهم می کند. بنابراین ابتکارات و سرمایه گذاری های خصوصی سرمایه و تخصص مورد نیاز را برای اجرای نمک زدایی و البته استفاده از انواع دستگاه تصفیه آب صنعتی در یک منطقه فراهم می کند.
انواع دلایلی نظیر:
- هزینه بسیار رقابتی خرید و راه اندازی اولیه،
- تولید مقرون به صرفه آب شیرین؛
- و البته مصرف کم انرژی برای فرآیند تصفیه توسط انواع سیستم آب شیرین کن دریایی و سایر روشهای نمک زدایی،
موجب اتخاذ تصمیماتی بمنظور ساده سازی مجوزهای زیست محیطی و سایر فرآیندهای جواز شده است. البته گاهاَ برخی از چنین تصمیماتی، چالشهایی را در کشورهای آسیایی و همچنین شبکههای توزیع و STPs در مورد خدمات شهری ایجاد نموده است. (چالش های زیست محیطی مربوط به نمک زدایی آب و تخلیهی نامناسب آب نمک)
حل چالشهای توریستی سنگاپور با نصب آب شیرین کن دریایی
نمک زدایی هنوز بخش کوچکی از تراز کلی آب در اکثر کشورهای آسیایی از جمله سنگاپور است. بطور کلی سنگاپور را میتوان از جملهی پیشروترین کشورها در بحث توریسم بین الملل بشمار آورد. ازهمین رو کیفیت بخشی سیستم های آب شرب در این کشور آسیایی نیز شدیداَ در دستور کار قرار دارد. فارغ از معضلات زیست محیطی، تأثیر نمک زدایی آب بر نرخ پرداختکننده نیز میتواند چالشی برای:
- شرکتهای محلی
- و همچنین ارگان های ایالتی و دولتها
باشد. درحال حاضر سنگاپور 25 درصد از تقاضای آب خود را نمک زدایی می کند. مجموعه PUB (هیئت خدمات عمومی)، قرار است تا سال 2060 قبل از انقضای توافقنامه انتقال آب با مالزی در سال 2061، تأمین آب شرب سنگاپور از طریق:
- فرآیند های مختلف نمک زدایی؛ و
- راه اندازی و بکارگیری انواع دستگاه آب شیرین کن صنعتی،
را به مرز 30 درصد برساند. لازم به ذکر است PUB قصد دارد تا با همکاری با مجموعه «NEWater» (نام تجاری مجموعه دولتی سنگاپور برای آب با کیفیت قابل شرب تولید شده از فاضلاب تصفیه شده و استفاده از انواع پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی و فیلتر شنی)، میزان تأمین آب قابل شرب را گسترش دهد. بطوری که تا تقریباً 55 درصد از نیاز ملی آب سنگاپور را تا سال 2060 برآورده نماید. چهار کارخانه بزرگ نمک زدایی آب در حال حاضر در سنگاپور وجود دارند که به عنوان بخشی از این هدفگذاری بکار گرفته میشوند. معمولاَ نمک زدایی غیراصولی و تخلیهی پساب نمک به مردابها، موجب شکل گیری شکوفههای مضر میگردد. ضمن اینکه هرگونه دخالت در طبیعت و از بینبردن تعادل طبیعی آن، میتواند موجب آسیب به ecosystem شود. اما برای جلوگیری از این موضوع در حین عملیات های نمک زدایی آب چه باید کرد؟!
دفع نمکهای فرآیند نمک زدایی
قطعاَ میدانید که پس از استفاده از انواع دستگاه تصفیه آب دریایی (آب شیرین کن صنعتی) برای آبهای شور دریایی و دریاچهای، حجم نمک زیادی بر جای میماند. بهترست به جهت دفع این نمکها از 2 شیوهی مختلف استفاده شود:
- با استفاده از استخرهای تبخیری، آبهای «آب نمک» گرفته می شود. سپس با خشکاندن حجم نمک و انجام فرآیندهای نهایی، محصول برای ارائه به بازارها آماده خواهد بود. اشکال اصلی این شیوه، از بین رفتن آب در پی پیاده سازی عملیات تبخیر است.
- آب نمکهای حاصله از کارخانجات مجهز به آب شیرین کن دریایی، نباید در یک نقطه از دریا یا اقیانوس تخلیه شوند. حجم نمک باقی مانده از سایر شیوه های نمک زدایی آب نیز دارای وضعیت مشابهی خواهند بود. بنابراین بهترست نمکهای باقیمانده با استفاده از قایقها و کشتیها، به نقاط مختلف دریاها انتقال یابند. (با پخش حجم نمک در نقاط مختلف دریاها، از برهم خوردن تعادل اکوسیستم اجتناب شود)
مشکلات بکارگیری کلر؛ به جای آب شیرین کن صنعتی
مقایسه میان دستگاه کلرزن (و یا ورود کلر به آب برای گندزدایی) و تجهیزات آب شیرین کن دریایی و صنعتی، میتواند حاوی مطالب طولانی و مفصلی باشد. اما معمولاَ از دو منظر، تفاوتهای میان گندزدایی آب با کلریناتور و سیستم های اسمز معکوس بررسی میشود:
- ماندگاری کلر در آب زیاد است و دارای بوی شدیدی نیز می باشد. همین ماندگاری زیاد موجب ایجاد حساسیت های پوستی و برخی مشکلات نسبتاَ خفیف گوارشی میشود. برخلاف سیستم های آب شیرین کن دریایی RO که آبی بدون رنگ، بو و مزه ارائه میدهند.
- درصد آفت کشی و از بین رفتن ذرات معلق و آلودگی ها توسط دستگاه تصفیه آب صنعتی، بسیار بیشتر از گندزدایی با کلر است.
فنآوری فعلی گیاهان NEWater از مواد شیمیایی مانند کلرامین، استفاده میکند. کلرامین درحقیقت ترکیبی از کلر و آمونیاک است که می تواند برای محیط زیست کاملا سمی باشد. چنانکه زمانی که به عنوان یک ضد عفونی کننده در آب استفاده شود، کلرامین برای انواع:
- ماهی ها و
- قورباغه ها
کشنده خواهد بود. هنگامی که کلرامین برای تصفیه آب استفاده می شود، باعث افزایش 50 درصدی مصرف برق نیز میگردد. محصولات جانبی آن هم می تواند اثرات مضری بر انسان داشته باشند. لازم به ذکر است که ترکیبات موردنظر می توانند «N-Nitrosodimethylamine» (NDMA) را تشکیل دهند که یک آلاینده آلی است و به عقیدهی بسیاری از کارشناسان، قابلیت سرطان زایی دارد. مجموعه IDE در حال ارائه یک رویکرد جدید برای احیای آب، با عنوان Eco-Reuse است. طی این رویکرد، با محلول های آب سازگار با محیط زیست، هیچ ماده شیمیایی در فرآیند تمیز نمودن یا ضد عفونی کردن آب استفاده نمی شود. بدین طریق آب را از اثرات مواد شیمیایی مضر محافظت می کند.
نکته: آسیا در پذیرش این راه حل ها (فرآیند های کم ضررتر تصفیه آب؛ همانند Eco-Reuse) پیشرو است.
مزیت های نمک زدایی برای جبران کمبود آب
نمک زدایی هنوز بخش بسیار کوچکی از تراز کلی آب در اکثر کشورهای آسیایی است. ولی همواره پتانسیل های فوق العاده ای در صنعت نوظهور آب آسیایی برای نمک زدایی مشاهده میشود. اگرچه پذیرش بیشتر و بیشتری از این راه حل های ضد خشکسالی (همانند بکارگیری تجهیرات نوین آب شیرین کن صنعتی) وجود دارد. کم هزینه بودن فرآیند تولید آب شرب توسط تجهیزات آب شیرین کن دریایی اسمز معکوس (RO)، موجب شده تا هزینه های مرتبط با آن به عنوان جایگزینی:
- پایدار و
- اجتماعی،
برای اتکای جهانی کشور های آسیا به منابع آب شیرین در حال کاهش، در نظر گرفته شود. در آسیا، دولت ها بیشتر بر راه حل های تولید آب دوستدار محیط زیست متمرکز هستند.
سرمایه گذاری ویژه آسیا بر روی آب شیرین کن
کشورهای آسیایی بیشتر از کشورهای اروپایی در نمک زدایی و خرید تجهیزات آب شیرین کن صنعتی سرمایهگذاری میکنند. اما دلیل این امر چیست؟. فارغ از ظهور هرچه بیشتر صنعت گردشگری در دهه اخیر در آسیا، «وجود معادن» مهمترین شاخصه تفاوت میباشد. چنانکه باید گفت:
آسیا نیاز به سرمایه گذاری در منابع آب جایگزین مانند نمک زدایی دارد. زیرا بخش معدن آن همچنان در حال رشد است. صنعت جهانی معدن، به عنوان چهارمین مصرف کننده صنعتی آب (در بسیاری از موارد با تأمین از آبهای شیرینشده توسط آب شیرین کن دریایی)، در طول فعالیت های عملیاتی روزانه در نظر گرفته می شود.
جالب است بدانید که بهرهگیری از آب در هر مرحله از فرآیند معدن، ضروریست. ضمن اینکه بایستی اشاره نمود بخش عمدهای از دارایی های شرکت های معدنی بزرگ در مناطقی مانند چین، «مس و سایر فلزات گرانبها» است که طی عملیاتهای معدنی، استخراج می شوند. مجموعاَ نمک زدایی از:
- آبهای دریایی
- و آبهای شور عمدتاَ راکد،
بهطور گسترده در آسیا پذیرفته شده و مورد استفاده قرار میگیرد. بسیاری از کشورهای شرق آسیا همانند:
- تایوان،
- تایلند،
- هند،
- چین و
- کره جنوبی،
تلاش های زیادی را برای اتخاذ تصمیمات ضدخشکسالی به کار گرفته اند. کشورهایی که هریک دارای وضعیت مخصوص به خود هستند. بعنوان مثال هند و چین هرکدام دارای بیش از 1.5 میلیارد جمعیت هستند. درسوی دیگر کره جنوبی برای تولیدات رو به پیشرفت خود و تایلند برای افزایش صنعت توریسم، توجه به تأمین آب شرب را در اولویت های اصلی خود قرار داده اند. البته در میان سرزمین های شرق آسیا، سنگاپور پیشروترین کشور در این تلاشها شناخته میشود. تعهد سنگاپور به:
1) اتکای کمتر به منابع آب شیرین؛
2) و تمرکز بیشتر بر راه حلهای سازگار با محیط زیست برای کمبود آب،
به پذیرش بیشتر روش های مختلف نمک زدایی آب در منطقه، کمک نموده است.
مقایسه اهمیت خرید اب شیرین کن در آسیا و اروپا
فعالیت معدن در اروپا با توجه به پتانسیل های جغرافیایی، به طور قابل توجهی کمتر از آسیا است. همچنین 17 کشور در اروپا، در مقایسه با 12 کشور در آسیا، محصور در خشکی هستند. پمپاژ آب شیرین شده به این کشورها می تواند فرآیند بسیار گرانی باشد. به این ترتیب، نمک زدایی یک راه حل کم هزینه برای کشورهای اروپایی محصور در خشکی است.
کشورهای اروپایی از همین رو، توجه ویژهای به استفاده از تجهیزات بازیافت کامل فاضلاب مثل سپتیک تانک دارند. سپس با بهره گیری از مخازن ذخیره سازی آب منابع زیرزمینی و نزولات جوی و نصب انواع دستگاه آب شیرین کن صنعتی، آبهای مصرفی مورد نیاز ساکنان خود را تأمین میکنند. اگرچه که پرباران بودن خطهی اروپا، تنش های آبی این کشورها را کاهش داده است. اما نباید از مدیریت صحیح آب در این قاره غافل شد. اهمیت خرید تجهیزات آب شیرین کن دریایی، بدلیل کنترل و حذف عناصر و مولفههایی نظیر:
- پیهاش آب
- میزان AL و فلوراید
- درصد آمونیاک و کلر و ترکیبات کلرامین
- میزان رسانایی
- اکسیژنهای التقاط یافته با آب
- میزان قلیایی بودن آب
- COD
- اندازهی سختیها (که با کمک جانبی دستگاه سختی گیر رزینی نیز برطرف می گردد)
- رنگ، مزه و بوی اب
- FE
- مقدار عناصر نیتروژنی و نیتراتها
- فسفرها و میزان سولفید
بیش از پیش در سرتاسر جهان مورد توجه قرار گرفته است.
محصول مرتبط: دستگاه دیونایزر
آخرین فناوری تجهیزات آب شیرین کن دریایی
یکی از آخرین فناوریهای مربوط به دستگاه های تصفیه آب صنعتی، مربوط به ابداعات شرکت «IDE» میباشد. جدیدترین عرضهی شرکت «IDE»، سیستم «MAXH2O DESALTER» است که هدف آن کاهش موثر دفع آب نمک از کارخانههای نمکزدایی آب شور با تضمین فرآیندی:
- بادوام تر و
- کارآمدتر
است. برای افزایش بازیابی آب نمک کارخانه های آب شیرین کن اسمز معکوس آب شور (BWRO)، فناوری MAXH2O DESALTER یک سیستم اسمز معکوس (RO) اختصاصی را با یک واحد رسوب نمک یکپارچه ادغام می کند؛ که در تلاش همسو با یکدیگر، بر محدودیت های سنتی سیستم های بازیافت آب نمک غلبه می کند. سیستم «MAXH20 DESALTER» همچنین چالشهای دیگری مانند:
- جرم گیری نمکهای کم محلول،
- رسوبزدایی ابتدایی؛ و
- رسوب زدایی آلی
را بدون استفاده از مواد شیمیایی اضافی، برطرف میکند. افزایش بازیابی نیروگاه های BWRO، در نتیجه کاهش مقدار آب نمک دفعشده از این نیروگاه های نمک زدایی، به رفع نیازهای جهانی آب و در عین حال کاهش اثرات زیست محیطی آب نمک کمک می کند. فناوری مورد نظر، بازیافت آب را افزایش می دهد. ضمناَ برای کاربردهای شهری و صنعتی مانند:
- سایت های معدن،
- نیروگاه های برق و پتروشیمی و پالایش آب و
- برج های خنک کننده،
عملکردی قابل توجه و چشمگیر دارد. آزمایش های اولیه MAXH2O در نیروگاههای نمکزدایی موجود و جدید BWRO، افزایش بازیابی آب نمک را تا 98 درصد نشان دادهاند. باتوجه به بکارگیری گسترده سیستم های آب شیرین کن دریایی در اقصی نقاط جهان، سیستم فوق میتواند به عنوان یکی از ادوات جانبی بسیار کارآمد، نصب و استفاده شود. بطورکلی IDE Technologies، بر روشهای سازگار با محیط زیست متمرکز است. روشهایی که از مواد شیمیایی کمتر و مصرف انرژی پایینتری استفاده میکنند. درنتیجه برای شهرداریها و صنایع به طور یکسان در درازمدت، عملکردی پایدارتر دارند.
شیرین کردن آب شور با تکنولوژی IDE PROGREEN
برخی از شرکتهای پیشرو بر ارائهی فرآیند پیش تصفیه و نمک زدایی بدون مواد شیمیایی برای آب دریا، متمرکز هستند. اخیراَ فرآیند جدیدی با نام «IDE PROGREEN» عرضه شده که یک رویکرد مقرون به صرفه برای تولید آب است. طی این فرآیند، مصرف انرژی نیز کاهش می یابد. تکنولوژی نامبرده، آب تمیز را از آب دریای استاندارد بدون استفاده از مواد شیمیایی، پالایش میکند. این راه حل با استعاره بعنوان یک «گیاه در جعبه» یا یک طرح مدولار، ارائه می شود که:
- حمل و جابجایی
- و نصب آسانی
دارد. بنابراین هزینه های عملیات و نگهداری را به حداقل می رساند و نیاز به سرمایه گذاری در زیرساخت های گران قیمت را از بین می برد. درواقع این فرایند برای افزایش بازگشت سرمایه طراحی شده است. یعنی با یک راه حل کامل و ارزان و با قابلیت هماهنگی با آب شیرین کن های دریایی؛ در یک بسته فشرده و منظم. نکته قابل اهمیت دیگر اینست که این تکنولوژی ها در طیف گسترده ای از ظرفیت ها ارائه میشوند. یعنی مطابق با نیاز صنایع و ارگانها از 1000 مترمکعب در روز تا 20000 متر مکعب در روز.